Drijvende eilanden verbeteren waterkwaliteit op natuurlijke wijze

Chrit Wilshaus

Deze drijvende elementen zijn met een lijn verankerd aan de bodem om te voorkomen dat ze wegdrijven. “Een van de grote issues, ook in Maassluis, is de waterkwaliteit. Europa heeft gesteld dat Nederland in 2027 aan de kaderrichtlijn Waterkwaliteit moet voldoen. Niet alleen boeren, tuinders en industrie zijn aan zet, ook wij moeten iets doen”, begint Marco Weber zijn verhaal. Hij is als beleidsadviseur Groen, waarvan Biodiversiteit deel uitmaakt, werkzaam bij gemeente Maassluis en verdiende in het verleden zijn groene sporen met een eigen hoveniersbedrijf en ontwerpbureau. “In Maassluis willen we het leven in het water een boost geven en dat kan met deze eilanden, die bovendien ook gewoon leuk zijn om te zien met al die bloeiende oever- en waterplanten erop.”

Waterkwaliteit

Het voordeel van de drijvende eilanden is, aldus Weber, dat het water daardoor op natuurlijke wijze wordt gezuiverd en er dus geen ingewikkeld filtersysteem hoeft te worden geplaatst. Dat de waterkwaliteit in Maassluis verbeterd moet worden, is helder voor Weber. “Want die is soms heel slecht. Dat merken we onder meer af en toe aan vissterfte en blauwalg. Van de Oranjeplassen is het predicaat zwemwater afgehaald omdat de waterkwaliteit niet goed is. Een enorme uitdaging is uiteraard de depositie van stikstof. Oever- en waterplanten staan aan de basis van een goede waterkwaliteit, bestrijden (blauw) algen en voegen zuurstof aan het water toe. De wortels van die planten hangen in het water en vormen samen een fijnmazig bos, een ondersteboven bos eigenlijk, wat fungeert als broedplaats en veilige haven voor allerlei waterleven. Ook werken de eilanden als magneet op bijvoorbeeld vissen en vliegende insecten. Zoals bijen en libellen die bij de floating islands zeer gebaat zijn.”

Microschaaloplossing

Het verbeteren van de waterkwaliteit heeft volgens Weber echt topprioriteit. “En daar bedoel ik mee zowel chemisch als biologisch; dat er straks veel meer kansen zijn voor biodiversiteit.” Of dat dan ook aan het water te zien is, betwijfelt Weber. “Je hebt best wel veel filtercapaciteit nodig om dat te laten zien en alle sloten in Maassluis staan met elkaar in verbinding! Eigenlijk zou je dit overal moeten toepassen. Het is een microschaaloplossing voor alleen deze locatie. In Wilgenrijk zijn bijna alle oevers natuurvriendelijk. Je zult zien dat de waterkwaliteit er structureel iets beter is, dan bijvoorbeeld bij de Tweemaster. Natuurvriendelijke oevers hebben nu eenmaal een filterende functie.”

Biologisch afbreekbaar

“Helaas doen watervogels zich maar al te graag tegoed aan jonge aanplant. Gelukkig is er een methode gevonden om dat te voorkomen. Die bescherming is overigens volledig biologisch afbreekbaar en is gemaakt van kurkafval afkomstig uit de kurkindustrie. Dat wordt met behulp van biologische lijm tot grotere blokken geperst waarvan drijvers worden gemaakt. Voor de rest is er bamboe in verwerkt. En de ogenschijnlijk kunststoffen gaaspanelen zijn gemaakt van zetmeel, dus ook die verteren.”

In eerste instantie was het volgens Weber de bedoeling om de floating islands, die gefinancierd worden uit het Actieplan Klimaatadaptatie, in de binnenhaven neer te leggen. “Maar dat stuitte op heel veel praktische bezwaren.” Het gaat overigens om een proef. En dan niet zozeer om te zien of het werkt, want het is een bewezen natuurtechniek, maar meer in hoeverre het geaccepteerd wordt. “Tijdens het plaatsten was er veel belangstelling en dachten veel mensen door de driehoekige gaasachtige constructies op de eilandjes dat ze bedoeld waren om ratten te vangen. Het gaas is nu al bijna niet meer zichtbaar door de plantjes die er doorheen groeien.”