|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Het voorjaarsbollenplantseizoen is volop begonnen en loopt tot en met december. Er zijn ontelbare soorten en cultivars te bedenken. We vroegen tuin- en landschapsontwerper Carien van Boxtel, eigenaar van Carien van Boxtel tuin & Landschap en huisontwerper/adviseur van Jub Holland naar haar 12 favoriete verwilderingsbollen.
Hieronder de top-12, in willekeurige volgorde. Scroll naar beneden voor een toelichting op de soorten en - onderaan de pagina - de beste planttijd en toepassing.
'Onmisbaar in het prille voorjaar. De bloem heeft bleekblauwe, opvallende stervormige bloemen en de klokjes kijken je als het ware aan. De bladeren en knopjes hebben prachtige blauwgroene nerfjes. Mooi in grote hoeveelheden en prachtig in combinatie met Scilla siberica, die gelijktijdig bloeit.' Beste plek: zon en halfschaduw Bloeitijd: medio maart tot medio april Hoogte: circa 10 cm Cultivars: Puschkinia scilloides var. libanotica 'Alba' (wit) Overig: licht geurend en een goede bijenplant Scilla siberica (Oosterse sterhyacint) 'De prachtige diepblauwe en stervormige klokjesbloemen maakt deze bloem bijna onmisbaar in het openbaar groen. Het donkere effect wordt versterkt door de donkere stengeltjes. De bol is effectief in een heel grote hoeveelheden en prachtig in combinatie met de Pushkinia scilloides var. libanotica, die hiervoor werd genoemd.' Beste plek: zon of halfschaduw, licht vochtige standplek Bloeitijd: maart tot medio april (of later) Hoogte: circa 10 - 15 cm Cultivars: 'Spring Beauty' is iets hoger en daardoor geschikt voor borders. Daarnaast is er een witte cultivar: Scilla siberica 'Alba'. Overig: heel licht geurend, een goede bijenplant (blauw stuifmeel!)
'Het sneeuwklokje is de onbetwiste lentebode en het symbool van hoop. Het is een geliefd verzamelobject onder galanthofielen (liefhebbers van het sneeuwklokjes, red.). Het sneeuwklokje heeft maximaal effect in heel grote hoeveelheden en is prachtig in combinatie met vroege bloeiers, zoals Helleborus, Epimedium en Hamamelis (toverhazelaar).' Beste plek: zon en (half)schaduw (onder bladverliezende bomen en heesters). Licht vochtige, voedselrijke en leemhoudende standplaats. Bloeitijd: januari t/m maart Hoogte: circa 10 cm Cultivars: vele cultivars, waaronder 'Sam Arnott' (geurend en groot), 'Flore Pleno' (met dubbele bloem) en 'Viridapice' (met groene veeg). Overig: licht geurend, goede bijenplant (vooral voor vroegvliegende soorten).
'Deze bloem bestaat uit een elegante, aan één kant overhangende stengel waaraan echte blauwe klokjes hangen. In Groot-Brittannië staat deze bol bekend als bluebell; hele bossen kleuren in mei en juni blauw. Deze hyacint heeft maximaal effect in grote hoeveelheden en combineert mooi met onder meer groene bos/schaduwplanten, zoals varens, Brunnera en hosta's.' Beste plek: halfschaduw Bloeitijd: mei en juni Hoogte: circa 10 cm Cultivars: de Spaanse boshyacint (Hyacinthoides hispanica) is heel anders qua bloeiwijze: de bloemen staan recht omhoog en de klokjes zijn gelijkmatig verdeeld over de bloemstengel. In Engeland wordt deze verguisd vanwege het kruisen met de inheemse bluebell. Overig: licht geurend en een echte bijenplant
'Dit elegante en vrolijk wit meerstelig botanisch tulpje kan tot wel twaalf bloemen hebben. Tulipa turkestanica heeft puntige bloemblaadjes en een geel hart. De buitenzijden van de bloemblaadjes hebben een grijzige kleur. De bloem heeft prachtige zaaddozen en een grijsgroen blad. De bol is heel effectief in combinatie met bijvoorbeeld Puschkinia scilloides var. libanotica of met Chionodoxa (sneeuwbloem), die gelijktijdig groeit.' Beste plek: zonnige standplaats, goed doorlatende bodem en 's zomers warm. Goed terugkerend in niet te vochtige gazons en in zonnige borders. Heel mooi en speels tussen grotere tulpen als 'tussenbeplanting'. Bloeitijd: maart t/m april Hoogte: circa 20 cm Cultivars: er zijn vele soorten prachtige botanische tulpjes op de markt. Andere favorieten zijn Tulipa clusiana 'Lady Jane' (wit met een sierlijke roze veeg aan de buitenzijden), Tulipa whitalli (baksteenoranje) en Tulipa sylvestris (de gele bostulp, een echte stinzenplant) Overig: bijenplant
'Een betrouwbaar en goed verwilderend klein narcisje. Met zijn crèmekleurige kroonbladeren en zachtgeel trompetje lijkt hij op de Narcissus pseudonarcissus subs. lobularis (wilde narcis, red.). Het is een vroege bloeier, die indruk maakt in grote hoeveelheden in gras en onder bladverliezende bomen en heesters.' Beste plek: licht vochtige, voedselrijke en leemhoudende standplaats Bloeitijd: maart t/m april Hoogte: circa 20 cm Cultivars: het geslacht Narcissus kent vele soorten en cultivars.
'Dit is een prachtige, hoge 'reuzensneeuwklok' die - anders dan de naam doet vermoeden - bloeit in april. Het zomerklokje is een enorme blikvanger in grote hoeveelheden in vochtige weilanden of langs waterkanten; zelfs in een plasdrassituatie. Ook heel mooi in een border en in boeketten, omdat hij vrij hoog wordt.' Beste plek: licht vochtige, voedselrijke en leem- of kleihoudende standplaats. Bloeitijd: maart en april Hoogte: circa 50 centimeter Cultivars: 'Graveteye Giant' is de cultivar die is gevonden in de tuin van William Robinson, Graveteye Manor. De soort is iets kleiner. Overig: bijenplant
'Dit inheems bolgewasje groeit van oorsprong op vochtige gronden en is in Nederland nog steeds in het wild te vinden. De bloemen zijn spectaculair getekend in het patroon van een slangenhuid. De klokjes zijn diep paars/aubergine, de witte klokjes liggen als schubben op de bloemblaadjes. In het begin van de bloei zijn de bloemen hangend als klokje, later staan de kelken rechtop en zullen ze geuren. Deze bloemen zijn prachtig in grote groepen in een vochtig weiland, bij vijvers of aan slootkanten.' Beste plek: zon of halfschaduw (ochtendzon). Vochtige, liefst veenachtige of lemige bodem. Bloeitijd: april en mei Hoogte: circa 15 tot 45 cm Cultivars: deze bloem kan zich, mits de omstandigheden gunstig zijn, goed uitzaaien. Vaak komen er dan ook veel donkere of juist witte varianten tevoorschijn. Overig: bijenplant
'De bosanemoon is een inheems bodembedekkend gewasje, dat zich via een kruipende wortelstok vermeerdert. Anemone nemorosa komt goed tot zijn recht onder bladverliezende bomen en heesters, maar kan zich ook in gazon en in de border handhaven. Na de bloei wordt het blad geel en sterft het af.' Beste plek: humusrijke, luchtige bodem; op klei- of leemhoudende grond, met toevoeging van luchtige compost of bladaarde Bloeitijd: eind maart t/m april Hoogte: Circa 15 cm Cultivars: de soort heeft vaak een blauwe gloed aan de achterzijde van de bloemblaadjes. Prachtige cultivars zijn 'Robinsoniana' (hemelsblauw), 'Vestal' (dubbel) en 'Hilda'. Overig: bijenplant
'Dit is een prachtige, kleinbloemige botanische krokus. De lavendel-lila bloembladen hebben een donkerpaarse, contrasterende streeptekening; een klein kunstwerk op zich! Krokussen zijn fantastische bijenplanten. Bijen worden na de winter actief bij een temperatuur van 9 graden Celsius, het moment waarop krokussen meestal massaal bloeien. Bijenkoninginnen overnachten zelfs in de gesloten bloem om zich tegoed te kunnen doen aan het stuifmeel. De bol wordt aangeboden als Crocus sieberi 'Spring Beauty', Crocus minimus 'Spring Beauty' of als Crocus chrysanthus 'Spring Beauty'. Beste plek: zon en een schrale, licht droge bodem; op klei- of leemhoudende grond met toevoeging van compost of bladaarde. Ideaal in verschralingszaaimengsels, potten en rotstuinen. Bloeitijd: februari t/m maart Hoogte: circa 10 cm Cultivars: er zijn hel veel prachtige botanische kleinbloemige krokussen, allemaal de moeite waard, zoals de Crocus chrysanthus 'Blue Pearl' (zeeblauw), 'Miss Vain' (wit), 'Romance' (zachtgeel). Heel mooi is ook de iets vroeger bloeiende lavendelblauwe boerenkrokus, Crocus tommasinianus, die een echte uitzaaier is en de lilablauwe Crocus siberi 'Firefly', die nog vroeger bloeit. Overig: licht geurend, bijenplant Camassia quamash (prairie- of indianenbloem) 'Dit is een donkerblauwe, relatief laatbloeiende toorts-achtige bloem die is opgebouwd uit tientallen sterren met grasachtig loof. Een favoriet van Christopher Lloyd, die de tuin Great Dixter in East-Sussex in Groot-Brittannië ontwierp en bestierde. De bloem komt het best tot zijn recht in vochtige weilanden, bloemenweides of bloemrijk grasland, in borders of aan sloot- en vijverranden. Hij doet het ook goed als snijbloem.' Beste plek: zon tot lichte schaduw. Vochtige, voedzame bodem, liefst leem of klei Bloeitijd: mei en juni Hoogte: circa 40 cm Cultivars: 'Blue Melody' Overig: trekt bijen aan, de bol is eetbaar
'Sneeuwwit, met een platte, verticale bloem en een klein groen-gelig plat hartje ('cupje') met een oranje randje ('fazantenoogje'). De dichtersnarcis doet het goed in vochtige weilanden, bloemenweiden en bloemrijk grasland, in borders en sloot- en vijverranden en is bruikbaar als snijbloem.' Beste plek: zon tot lichte schaduw. Vochtige en voedzame bodem, liefst leem of klei Bloeitijd: mei (het is de laatstbloeiende narcis) Hoogte: circa 50 tot 60 cm Cultivars: er zijn andere cultivars van de poeticus (fazantenoogjes), zoals 'Actea', die vroeger bloeit en de 'Ornatus'. Overig: geurt heerlijk en trekt bijen aan De beste planttijd De bollenplanttijd is inmiddels aangebroken. Kunnen alle bollen nu al de grond in? Carien van Boxtel: 'De stelregel is eigenlijk dat de ideale planttijd is aangebroken als de temperatuur onder de 10 graden Celsius zakt. Voor de meeste verwilderingsbollen geldt: hoe eerder de bollen geplant worden, hoe eerder ze wortelen. Bovendien zijn nu nog veel soorten verkrijgbaar en is het bewaren van bollen, als er geen optimale bewaarcondities aanwezig zijn niet aan te bevelen. Plant ze dus zo snel mogelijk!' Tulpen kunnen wat later worden geplant: november is de beste tijd. 'Voor verwilderings- of stinzenbollen is het verstandig goed te documenteren waar ze zijn geplant, zodat in de zomer, wanneer het loof afgestorven en verdwenen is, er niet door bijplanten van andere gewassen of door schoffelen schade ontstaat. Ik heb daar een speciaal schriftje voor. Maar aantekenen op een plattegrond of het nemen van foto's kan natuurlijk ook. Veel verwilderingsbollen houden van een humeuze, goed gedraineerde grond. Het toevoegen van goed verteerde compost doet wonderen. Verbeter de structuur van kleigrond door het toevoegen van zand. Arme zandgrond kan juist weer worden verrijkt met bentoniet: vooral narcissen en sneeuwklokjes houden daarvan.'
Tip de redactie
|
|
|
