Kruiden verdwijnen uit wegbermen

NIEUWS

Wijnand Meijboom, vrijdag 19 november 2021

88 sec

Onderzoekers: vaker maaien noodzakelijk

Om te voorkomen dat wegbermen dichtgroeien met ruigtesoorten, bomen en struiken, moeten ze vaker gemaaid worden en moet het maaisel goed afgevoerd worden.

Een bloemrijke berm.

Deze aanbeveling doen onderzoekers nu duidelijk is dat laagblijvende kruiden verdrongen worden. Dit blijkt uit monitoringdata van het Landelijk Meetnet Flora waarin sinds 1999 gegevens over de flora in wegbermen worden bijgehouden. In de bermen van rijks- en overige wegen nemen bomen, struiken en ruigtesoorten toe, ondanks het beheer om dat te voorkomen.

Grote brandnetel

Monitoring van de flora van de wegbermen buiten de bebouwde kom is sinds 1999 onderdeel van het Landelijk Meetnet Flora. Uit de monitoringdata blijkt dat de kwaliteit van de grazige vegetaties van bermen afneemt. Dat blijkt vooral uit de toename van de bedekking van ruigtesoorten, zoals braam en grote brandnetel, en van bomen en struiken. Laagblijvende kruiden, zoals rode klaver, gaan daardoor achteruit.

In bermen wordt ruim de helft van alle inheemse plantensoorten aangetroffen.

In bermen wordt ruim de helft van alle inheemse plantensoorten aangetroffen. De bermflora wordt echter vooral gekarakteriseerd door de wat algemenere soorten van droog natuurlijk grasland, ruigtes en pionierbegroeiingen; soorten die letterlijk tegen een stootje kunnen en verder weinig specifieke eisen aan hun groeiplaats stellen. Voorbeelden zijn grassen als Engels raaigras, rood zwenkgras, kropaar en glanshaver en kruiden als smalle weegbree, duizendblad, echte kamille en fluitenkruid.

Verschraling

Het beheer van wegbermen verschilt per beheerder, maar doorgaans is het de bedoeling om bermen niet te laten verruigen en te laten dichtgroeien met struiken en bomen. Voor de rijkswegen geldt dat er een landelijk uniform ecologisch beheer is dat is gericht op verschraling door maaien en afvoeren. De bedoeling daarvan is om bloemrijke bermen te verkrijgen en een vermindering van de voedselrijkdom van de bodem. Bijkomend voordeel is dat het onderhoud goedkoper is.

Begin jaren zeventig is Rijkswaterstaat met dit verschralende beheer begonnen. Voor die tijd maaide men de bermen zes of zeven keer per jaar en bleef het maaisel liggen. Dat beheer leidde tot een soortenarme vegetatie. Rond 2000 werden de bermen langs rijkswegen vaak twee keer per jaar gemaaid, maar inmiddels is dat nog maar eens per jaar. De uitvoering en het toezicht daarop zijn verschoven van Rijkswaterstaat naar externe aannemers.

Soortenrijkdom

De soortenrijkdom is weliswaar iets toegenomen in rijkswegbermen, maar volgens onderzoekers kan dat komen doordat de inventarisatie in de eerste meetronde wat anders verliep. De soortenrijkdom van de overige bermen is niet veranderd. Het lijkt er op dat het huidige bermbeheer inmiddels tekort schiet om de toename van ruigtesoorten en bomen en struiken tegen te gaan. Onderzoekers bevelen daarom aan om rijkswegbermen vaker dan eens per jaar te gaan maaien en ervoor te zorgen dat het materiaal daarbij goed afgevoerd wordt.

REACTIES

		Dick Oosthoek Saturday 27 November 2021

Een interessant verhaal, maar ook eenzijdig. Door gefaseerd te maaien en afvoeren zijn goed resultaten te boeken. Een boom groeit niet in een jaar. Dan is er al langer niet gemaaid. Ecologisch beheren vraagt uniform werken en vakmanschap. Om die reden is Kleurkeur voor deze bermen ontwikkeld. Ben benieuwd wat over een paar jaar hiervan terug te zien is in de monitoring.

Tip de redactie