Bermen zijn essentieel voor natuurbeheer

ADVERTORIAL

Jan Krijnen, donderdag 30 maart 2023

107 sec

De berm is een plaats binnen of buiten de bebouwde kom die een belangrijke rol vervult binnen het groenbeheer. Het is de verbindingszone tussen dorpen, steden en provincies, maar ook het punt waar planten en insecten elkaar vinden. De berm speelt een belangrijke rol in de ecologische infrastructuur als verbinding tussen natuurgebieden, zodat er betere migratiemogelijkheden voor planten en dieren ontstaan.

Bermen zijn heel zichtbaar voor mensen, of je nu te voet onderweg bent, met de fiets, auto of het openbaar vervoer. Daarmee vormen ze meteen een deel van de openbare ruimte dat dicht bij veel mensen staat. Regelmatig klinkt dan ook de opmerking dat de berm er veel fleuriger uitziet dan jaren geleden: van een strakke, groene grasvlakte naar een berm waarin ook bloemen en kruiden hun plaats vinden. We zijn dus op de goede weg, maar moeten ook nog veel leren als het gaat om bermbeheer. Ik praat daarbij liever van natuurtechnisch beheer dan ecologisch beheer. Het gaat namelijk niet alleen om ecologie, maar ook om praktische onderwerpen, zoals financiën, veiligheid en technische mogelijkheden, bij het beheren van de berm.

Natuurtechnisch beheer

Het startpunt voor natuurtechnisch beheer is de aanwezigheid van diversiteit in de berm. De naweeën van decennialang maaibeheer zonder afvoer zijn nog zichtbaar. Hierdoor is een ophoping van organisch materiaal ontstaan, waar grassoorten en bijvoorbeeld brandnetels en distels goed op gedijen. Hierdoor zie je in de berm vaak veel soorten grassen, maar nauwelijks kruiden. Wil je een kruidenrijke berm creëren, dan moet je daar wel rekening mee houden.

Kruidenrijke bermen

Bij de inrichting of herinrichting van een berm met als doel een kruidenvegetatie, is het verwijderen van de ophoping van organisch materiaal in de toplaag het startpunt. Pas daarna kun je gebruikmaken van de aanwezige bodem. De volgende stap in het proces is het introduceren van een zaadmengsel. Let er daarbij op welke kruidensoorten je kiest. Het is belangrijk dat de soorten thuishoren op de grondsoort en in het gebied.

Bij het verschralen van de berm komt er steeds meer ruimte voor verschillende soorten kruiden die zich thuis voelen op de grondsoort.

Functie van gras in de berm

Om erosie te beperken, zie je vaak dat er in een berm grassoorten worden gebruikt die minder om zich heen grijpen, zoals roodzwenk en struisgras. Naast het beperken van erosie leveren grassen ook een belangrijke bijdrage aan de biodiversiteit. Er zijn insecten die afhankelijk zijn van grassen. Daarom is het belangrijk om niet alleen bloemen of kruiden toe te passen, maar juist voor een mengsel te kiezen waarin elke soort zijn eigen rol speelt.

Maaien is afvoeren

De vuistregel voor het natuurtechnisch beheer van de berm is: maaien is afvoeren. Als maaisel consequent wordt afgevoerd, zie je dat de soorten in de berm zich gaan vormen. Verschraling van bermen zorgt voor een toename van de biodiversiteit. Pas na een jaar of vijf kun je beoordelen wat het resultaat is van deze strategie. Geef dus niet te snel op; het kan even duren voordat het effect van het maaien en afvoeren zichtbaar wordt. Zie je bijvoorbeeld na een jaar dat zich nog steeds veel grassen ontwikkelen, blijf dan toch vasthouden aan de vuistregel. Langzamerhand ontstaat er een meer open zode, waarin kruiden een grotere kans hebben om zich te vestigen.

In het Staygreen-pakket zijn de mengsels genoemd naar hun toepassing. Van boven naar onder: Staygreen 1 Berm, Staygreen 3 Bij/vlinder en Staygreen 8 rotonde

Waarom Staygreen-mengsels zeer geschikt zijn voor bermen:

		Jaarrond groene vegetatie
		Meerjarige en inheemse soorten
		Aantrekkelijk voor insecten
		Ontwikkelen zich het beste bij functioneel gefaseerd maaien
		Zaaien van voorjaar t/m najaar

REACTIES

		Erwin Vander Putten Friday 31 March 2023

Beste,

Bijzonder interessant artikel. Gefeliciteerd. Verschenen er reeds artikels aangaande de machines waarmee dit ecologisch beheer kan worden uitgevoerd? In België blijken dit tot nader order nog steeds te worden uitgevoerd door klepelmaaiers met opzuigsysteem. Deze werking blijkt eerder nefast te zijn voor de diversiteit. Hoe doen jullie deze werken? Alvast bedankt voor de reactie. Mvg. Erwin

Tip de redactie