Tien domme vragen over de omgevingswet

ARTIKEL

Willemijn van Iersel, woensdag 27 november 2019

136 sec

Begin 2021 moet de vernieuwde Omgevingswet ingaan. Een grootschalige bundeling van wetten om het beleid in de fysieke leefomgeving eenvoudiger en lokaler te laten verlopen. Vakblad Stad en Groen beantwoordt tien 'domme' vragen over deze verandering.

Update 27/5/2021: In een brief aan beide Kamers meldt minister Ollongren 26 mei 2021 dat de beoogde inwerktreding van de Omgevingswet verplaatst wordt naar naar 1 juli 2022.

1. Die nieuwe omgevingswet, wat is het eigenlijk?

Het omgevingsrecht bestaat nu uit tientallen wetten en honderden regelingen voor ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water. Al deze verschillende regelingen en wetten hebben hun eigen uitgangspunten, werkwijzen en eisen. Dit maakt de wetgeving onnodig ingewikkeld. Al het omgevingsrecht wordt gebundeld in één wet: De omgevingswet. We gaan van 26 wetten naar 1, van 5000 wetsartikelen naar 350, van 120 ministeriële regelingen naar 10, van 120 AMVB's naar 4. De wet moet het ook mogelijk maken om lokale problemen, lokaal op te gaan lossen.

2. Wat is het doel?

Kort gezegd is het doel om het omgevingsrecht te vereenvoudigen en te bundelen in één wet. Zo moet het geheel inzichtelijker, meer voorspelbaar en gemakkelijker worden. Ook moet er meer ruimte komen voor lokale afwegingen bij het inrichten van de leefomgeving.

3. Waar gaat de Omgevingswet over?

De omgevingswet gaat over alle plannen in de fysieke leefomgeving. Dus over alle bouwwerken, water, lucht, bodem en wegen, maar ook over de natuur en de openbare groene ruimte.

4. Wie krijgt er mee te maken?

Iedereen. Gemeenten, burgers en bedrijven.

5. Wanneer gaat het in?

Uitgangspunt is dat de nieuwe omgevingswet per januari 2021 in werking treedt.

6. Wat is een Omgevingsvisie?

De Omgevingsvisie is een van de instrumenten van de Omgevingswet. Hierin wordt het beleid van de gehele fysieke leefomgeving in hoofdlijnen omschreven in één strategische visie. De Omgevingsvisie is er in meerdere lagen. Zo is er de nationale omgevingsvisie, afgekort: Novi. Verder is er ook de Povi en de Govi. Op gemeentelijk en provinciaal niveau.

7. Moet ik dan nu aan de slag?

Rijksoverheid, provincies en gemeenten zijn al druk bezig met de Omgevingswet. Opdrachtgevers, adviseurs en aannemers zullen in 2021, na de inwerkingtreding, moeten gaan volgen. Uiteraard is het verstandig om voorbereid te zijn.

8. Wat gaat dit voor mij betekenen?

Wat deze wetswijziging voor u gaat betekenen is lastig uit te leggen met deze tien domme vragen. Het is een zeer massale bundeling van al het omgevingsrecht. Grofweg betekent het voor gemeenten en andere decentrale overheden dat zij lokaler en sneller kunnen gaan werken. Voor bedrijven biedt de wet meer ruimte voor innovatie en ideeën, doordat er meer algemene regels komen in plaats van talloze verregaande vergunningen en beschrijvingen. Zo moet het doel voorop staan en niet het middel om er te komen. De houding bij de beoordeling van plannen is dan ook een 'ja, mits' in plaats van een 'nee, tenzij'.

9. Zijn er al problemen of nadelen?

Zoals bij iedere grootschalige wetswijziging zijn er al enkele problemen. Zo heeft Wageningen University en Research geconcludeerd dat de Omgevingswet op gespannen voet staat met het Europese Landschapsverdrag. Verder is volgens het onderzoeksrapport nog onduidelijk of de nieuwe wetgeving tot betere besluitvorming zal leiden voor de dossiers natuur en landschap. Door de omgevingswet is er immers geen landelijk kader meer voor een integrale afweging (voordeel hiervan is dat je heel lokaal te werk kan gaan). Verder is het volgens de onderzoekers duidelijk dat de omzetting van oude naar nieuwe wetgeving niet geheel beleidsneutraal verloopt. Hierdoor wordt bijvoorbeeld de bescherming van het nationaal natuurnetwerk minder sterk.

10. Waarom kunnen veranderingen sneller verlopen?

Zoals genoemd worden activiteiten meer gereguleerd via algemene regels in plaats van via toetsing en vergunningsverlening. De gang naar de rechter wordt hiermee verkleind voor burgers en milieuorganisaties. Want: in het bestuursrecht moet je belanghebbende zijn om bezwaar of beroep te kunnen maken. Zonder belanghebbende te zijn in het bestuursrecht valt er niets te beginnen tegen een besluit van een bestuursorgaan. We zullen hier niet behandelen wanneer je een belanghebbende bent. Van belang is dat de bestuursrechtelijke rechtsbescherming wordt verkleind voor bijvoorbeeld organisaties of stichtingen die in het algemeen belang opereren. Dit maakt dat wijzigingen in de fysieke leefomgeving sneller kunnen worden doorgevoerd.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie