Onderzoek geslachtelijke verspreiding Japanse duizendknoop afgerond

NIEUWS

Willemijn van Iersel, dinsdag 16 juni 2020

127 sec

Eerste resultaten laten zien dat verspreiding Japanse duizendknoop via zaden nauwelijks een dreiging vormt

Afgelopen zomers waren klimatologisch gunstig voor duizendknopen om veel zaden te produceren. Dit deed de vraag rijzen of zaadvorming in de praktijk ook een gevaar vormt voor geslachtelijke voortplanting. Onderzoek van Probos en de WUR laat zien dat er van kiemkrachtige zaailingen in de praktijk nauwelijks sprake is, het gaat vaak zaad wat is gevormd door de Chinese bruidsluier. Tóch doen overheden en groenaannemers er verstandig aan om mannelijke planten te monitoren en verwijderen om geslachtelijke voortplanting voor te zijn.

Tot op heden werd ervan uitgegaan dat in Nederland vooral vrouwelijke duizendknoopplanten voorkomen en deze zich alleen vegetatief verspreiden via wortelstokken en stengelfragmenten. Steeds vaker werden er Japanse duizendknopen waargenomen die zaaddragend zijn. Mede hierdoor gaf de NVWA opdracht aan stichting Probos en Wageningen University & Research om te onderzoeken of deze zaden kiemkrachtig zijn en kunnen doorgroeien tot volwassen planten. Dit in aanvulling op eerder onderzoek waaruit bleek dat er al in 2011 mannelijk fertiele planten op een aantal plaatsen in Nederland aanwezig waren die voor stuifmeel zorgden en waarbij er onder kasomstandigheden zaden konden ontkiemen. Kortom in de kas kan het, kan het in de praktijk ook?

Zeer waarschijnlijk zijn deze kiemplanten een kruising tussen Japanse duizendknoop en Chinese bruidssluier

Onderzoek

Van de zaden die in februari 2019 zijn verzameld na overwintering aan de plant kiemde 70 tot ruim 90% onder geconditioneerde klimaatomstandigheden (gemiddeld voor Nederland). Vrijwel alle planten overleefden het kiemstadium en bleken zich vervolgens goed te ontwikkelen. Het overgrote deel van de kiemplanten (95%) had niet het voor Japanse duizendknoop karakteristieke blad, maar smallere wigvormige bladeren. Zeer waarschijnlijk zijn deze kiemplanten een kruising tussen Japanse duizendknoop en Chinese bruidssluier. Deze hybride is bekend onder de naam Fallopia x conollyana. Deze hybride heeft eigenschappen van zowel de moeder- als de vaderplant en is minder vitaal en invasief dan Japanse duizendknoop. Uit het veldonderzoek bleek dat bij drie van de vijf vindlocaties van zaden Chinese bruidssluier de meest waarschijnlijke bron van stuifmeel was. Op slechts één locatie werden twee kiemplanten gevonden. Het zaad dat in 2018 is gevormd lijkt dus in het veld niet of nauwelijks te ontkiemen en tot zaailing uit te groeien. Blijkbaar zijn de omgevingsfactoren te ongunstig. De locatie die kiemplanten voortbracht stond de duizendknoop redelijk dun. Zaailingen hadden hierdoor waarschijnlijk een betere concurrentiepositie dan in locaties waar duizendknoop al torenhoog staat.

De Fallopia x conollyana planten (Foto: Henk Groenewoud, NVWA)

Toekomst en beheer

Wat weersomstandigheden betreft waren 2018 en 2019 bijzondere jaren met bovengemiddeld goede weersomstandigheden voor zaadzetting. Het is dus niet gezegd dat er elk jaar kiemkrachtige zaden worden gevormd, maar met dit onderzoek is ook niet gezegd dat geslachtelijke voortplanting geen risico vormt. In dit onderzoek was sprake van bevruchting door de Chinese bruidssluier. Hierbij worden minder vitale planten gevormd en bovendien is de kans op kieming en vestiging in het veld klein. De bevruchting van Japanse duizendknoop door stuifmeel van mannelijk fertiele planten van Japanse duizendknoop, basterdduizendknoop en ook van de tuinplant F. japonica var. compacta is veel risicovoller met betrekking tot invasiviteit. Die combinatie zat niet in onderzoekslocaties. Volgens Joyce Penninkhof van Probos is het dan ook raadzaam om hieromtrent aanvullend onderzoek te doen. Ze roept groenaannemers en gemeenten op om mannelijke planten te melden, monitoren en verwijderen. Zaadvorming met deze mannelijke planten van de duizendknoop varianten vergroot de genetische variantie en de kans op verspreiding.

Bij bevruchting door Chinese bruidssluier worden minder vitale planten gevormd en bovendien is de kans op kieming en vestiging in het veld klein

Melden van waarnemingen

Voor zover bekend zijn er in Nederland geen meldingen van in het wild voorkomende planten van de hybride Fallopia x conollyana. Het is belangrijk om te monitoren of deze planten aanwezig zijn. Mocht u de plant waarnemen, dan wordt u verzocht dit te melden, bijvoorbeeld via de site: www.waarneming.nl.

Rapport

Het volledige rapport Onderzoek ontkieming zaden Japanse duizendknoop - resultaten is hier te lezen.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

Tip de redactie