Bermgrond is predicaat grond nauwelijks waardig

ARTIKEL

Bart Mullink, donderdag 29 oktober 2020

236 sec

Grond die vrijkomt bij bermonderhoud is allesbehalve schoon. De grondbank van Hardeman Zand- en Grindhandel in Veenendaal neemt hem in, maar ziet nieuwe toepassingen slechts op het meest laagwaardige niveau.

Partijen grond worden opgebulkt. Ze vinden later hun weg naar verschillende bestemmingen.

Een bordje met 'zachte berm' langs polderwegen als oplossing voor wegbeheerders, dat is iets van vroeger, toen er weinig verkeer was. Nu versterken wegbeheerders bermen om ze veiliger te maken. Dat gebeurt met menggranulaat of slakken en bij periodiek onderhoud moet dat vaak opnieuw. Van de gedeformeerde berm wordt dan vaak eerst een laag weggeschraapt. Dit levert een mengsel op van wat grond, graszode en menggranulaat (gebroken puin), dat wordt afgevoerd. Grondbanken zoals die van Hardeman nemen dit in, zoals ze, verklaart Elbert van Doorn van dat bedrijf, alle grond innemen. Nog zonder keuringsrapport; de keuring volgt later op de grondbank. Als voorwaarde geldt dat het geen grond is van een verdachte locatie, want die moet daar al zijn gekeurd. Verdachte locaties langs de weg zijn bijvoorbeeld benzinestations. 'Dan moeten de alarmbellen al zijn afgegaan.'

Niet verdacht betekent niet hetzelfde als schoon. Ook in bermen belanden olieresten en bandenslijtsel. Dit betekent nog meer vervuiling, boven op de achtergrondwaarde die het meestal toegepaste menggranulaat al had. 'In menggranulaat mag meer vervuiling zitten dan in grond en die zit er over het algemeen ook daadwerkelijk in.' Alvorens nieuw granulaat in de berm aan te brengen, wordt de oude bovenlaag afgevoerd. Die komt vrijwel standaard in de klasse 'industrie'. Dat wil zeggen: redelijk vervuild. Je kunt er geluidswallen mee bouwen en hij mag eventueel op ecoducten, omdat die een soort geïsoleerde bak vormen. 'En verder', schetst Van Doorn, 'rijden we een deel naar een voormalige zandafgraving, die hierdoor geleidelijk minder diep wordt.' Dat is nog net een toepassing te noemen, overweegt hij. 'Maar wel een extreem laagwaardige.'

'Voor laagwaardige toepassingen zoals geluidswallen krijg je niets; je moet ervoor betalen'

Graszode

Toplagen van afgegraven bermen, maar ook van taluds, zijn nooit het ideale materiaal voor verwerking. Vaak mag het nauwelijks de naam grond hebben, weet Van Doorn. 'We nemen het in, maar het is eigenlijk een afvalstroom die apart verwerkt moet worden. Het zijn plaggen met veel wortels en vaak meer grindachtig materiaal dan er grond in zit. Althans, grind: dat vind je alleen op de betere plaatsen. Meestal gaat het om menggranulaat. Dat zit dan in de graszode, bij elkaar een laag van 10-15 centimeter die is afgegraven om er nieuw materiaal in te leggen.'
De grond gaat in een depot, samen met andere partijen grond die naar verwachting een min of meer vergelijkbare vervuilingsgraad hebben. Een kenmerk van grondbanken zoals deze is dat er veel kleine partijen worden ingeleverd. Bijvoorbeeld door aannemers met één vrachtwagenlading uit de bouwput en door hoveniers, maar ook door particulieren, die soms maar één kuub komen brengen. 'We bulken dat allemaal op in vakken van maximaal 100 ton. Als die vol zijn, bemonsteren we de partij in één keer. Dat doen we met deze hoeveelheid omdat het bemonsteren van kleinere partijen, telkens voor zo'n 350 euro, veel te duur is.' Het risico op een strop omdat één vervuilde partij de rest, die bijvoorbeeld wel schoon is, mee tot vervuilde partij maakt, is volgens hem klein. Dit omdat het met 100 ton overzichtelijke hoeveelheden zijn en omdat dergelijke onplezierige verrassingen zich zelden voordoen. 'De meeste locaties in Nederland die zwaar vervuild waren, zijn al gesaneerd en anders zijn ze in elk geval bekend.'

Uit de eerste testresultaten wordt duidelijk of de partijen behoren tot de klasse 'achtergrondwaarde' (schoon), 'wonen', 'industrie', 'niet toepasbaar' of 'nooit meer toepasbaar'. Vanaf dat moment wordt het soort bij soort. 'We bulken de partijen van 100 ton verder op tot grotere partijen van maximaal 2000 ton.' Vervolgens komt een externe partij deze nog een keer bemonsteren voor de officiële zogeheten AP04-keuring. Dan staat definitief vast welk etiket zo'n partij krijgt.

Pfas

De pfas-crisis die veel bedrijven afgelopen jaar in de problemen bracht, is de grondbank naar eigen zeggen redelijk doorgekomen. De problemen ontstonden omdat voor de stoffen pfas, PFOA en GenX aanvankelijk geen achtergrondwaarden waren vastgesteld. Als gevolg hiervan kon nergens meer grond worden toegepast met een hogere waarde dan de zogeheten detectiewaarde. 'Gelukkig is de achtergrondwaarde inmiddels al tweemaal verhoogd, zodat wij in onze omgeving bijna geen standaard verhoging hebben. Door de nieuwe regels zijn wij wel geconfronteerd met hogere kosten voor keuring en verkoop.' De verdachte pfas-locaties in het eigen werkgebied zijn onder meer brandweerkazernes, als gevolg van het gebruik van blusschuim. Op zichzelf is het terecht dat hiervoor normen worden vastgesteld, vindt hij. 'Het gaat om zeer zorgwekkende stoffen die van nature nergens in de natuur thuishoren. Wij hebben de zorgplicht om de bodem niet verder te vervuilen.'

'Schone grond vindt zijn weg naar particulieren, aannemers, hoveniers en gemeentes'

Toepasbaar

Omdat de precieze kwaliteit van de grond bij de inname niet bekend is, heeft die onder normale omstandigheden geen invloed op het innametarief van de grondbank. Wel kan er, merkt Van Doorn op, bij grotere partijen in overleg met de klant voor gekozen worden om het tarief te koppelen aan de definitieve kwaliteit na keuring.

Behalve het geld voor het aannemen van grond is er voor de grondbank de opbrengst van de verkoop van de toepasbare schone grond. Volgens Van Doorn verlaat ongeveer de helft het bedrijf als schone grond (categorie 'schoon' en 'wonen') en de andere helft als industriegrond. 'Daarop is ons verdienmodel gebaseerd.' Het leveren van industriegrond voor toegestane bestemmingen, of het nu een geluidswal is of een zandafgraving, levert geen geld op. Integendeel: 'Daarvoor moeten we betalen.' Zwaarder vervuilde grond, vanaf het predicaat 'niet toepasbaar', komt volgens hem in principe niet in de grondbank terecht, omdat die al op locatie moet zijn gekeurd. En als die toch binnenkomt, zegt de naam al wat ermee te doen valt: niets. 'Die gaat daarom naar een verwerkingsbedrijf.'

Schone grond vindt zijn weg naar particulieren, aannemers, hoveniers en gemeentes, vertelt Van Doorn. 'Als teelaarde, bomengrond en bomenzand, bijvoorbeeld voor tuinen, bermen, boomgaten en bloemperken. Bomengrond en bomenzand kunnen geproduceerd worden naar de eisen die in bestekken gesteld worden. In samenspraak met de opdrachtgever kunnen we dus producten produceren met de gewenste eigenschappen.'

Transport

Naast de grondbank beschikt Hardeman nog over een zand- en grindhandel, een transport- en grondverzetbedrijf, een afvalop- en overslag met containers en een betoncentrale, speciaal bedoeld voor kleine partijen. 'We kunnen klanten zo desgewenst volledig ontzorgen. Dan nemen we de overtollige grond in, leveren we alle eventueel benodigde nieuwe grond, zand en grind en doen we het grondverzet en transport. Is er ook nog beton nodig, bijvoorbeeld in een hoeveelheid waarop grote betoncentrales niet zijn ingericht: wij leveren vanaf 150 liter, voor vloeren, de stabilisatie van zand of bijvoorbeeld stampbeton voor de banden bij gww-projecten.'
Tot nu toe is er volgens hem nog volop werk voor het bedrijf. 'Ik mag niet klagen.' Wel maakt hij zich zorgen over de nabije toekomst. Hij verwacht dat er door de coronacrisis het komende jaar klappen gaan vallen. 'Particulieren doen geen investeringen meer, overheden raken door hun geld heen en komen met weinig nieuw werk.' Als er weinig werk is, zullen de prijzen onder druk komen en krijgen bedrijven het moeilijk, zo verwacht hij.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie