Participatietool de Spikkel

ARTIKEL

Johan Oost, OBB Speelruimtespecialisten, vrijdag 14 mei 2021

176 sec

Inspiratie voor speelplekken die ertoe doen

De kinderen zijn er snel uit: 'Nee joh, dit is echt een plek voor ukkies.' Met een groepje basisschoolkinderen wandel ik door hun woonwijk. Ze laten mij zien waar ze spelen, hutten bouwen, welke speelplekken ze het leukst vinden en welke het minst leuk. Ze laten mij een redelijk nieuwe speelplek zien, waarschijnlijk met bewonersinspraak aangelegd. Deze heeft naar inschatting 30.000 euro gekost aan speeltoestellen, ondergronden en hekwerken. Toch is het de saaiste speelplek.

Einde van de saaie speelplek

OBB Speelruimtespecialisten wil met de tool de Spikkel inspireren om uitdagende(r) speelplekken te realiseren. De Spikkel is niet zozeer bedoeld om plekken af te keuren, maar wil ontwerpers en beoordelaars van ontwerpen (zowel ouders als professionals) helpen om te bereiken waar het eigenlijk om te doen is: speelplekken maken die echte speelwaarde hebben en die kinderen prikkelen om steeds weer terug te komen.

Weiland met speeltoestellen

Saaie speelplekken zijn niet iets van de afgelopen jaren. Al bijna 25 jaar wandelt OBB met kinderen van acht tot twaalf jaar door woonwijken van dorpen en steden, en in al die jaren is saaiheid het meest gehoorde commentaar. Speelplekken worden nog steeds door volwassenen en voor volwassenen aangelegd. 'Er moet dan voor alle leeftijden iets zijn, van drie tot elf jaar, maar daardoor is het juist net niets. Een huisje, klimtoestel met glijbaan en duikelrek, het liefst nog met een hek en een haagje eromheen. Eigenlijk een weiland met speeltoestellen.'
Maar als je aan volwassenen vraagt waar ze speelden toen ze tien jaar waren, komen er verhalen over hutten bouwen, kikkervisjes vangen, op een zelfgebouwde skelter van een heuvel af racen. Zulke herinneringen gunnen we onze kinderen toch ook? We moeten dus speelplekken maken waaraan ook zij later met plezier terugdenken.
Dan hebben we het nog niet eens over de keuze voor onderhoudsarme toestellen, bij voorkeur zo laag dat er geen valondergrond nodig is. Hoe kun je met een speeltoestel van 1,50 meter bij een avontuurlijk ingestelde meid of jongen kriebels in de buik verwachten?

Kriebels in de buik

Als ontwerper of beheerder wil je op woensdagmiddag een speelplek vol spelende kinderen zien. Thuis is vaak al zoveel speelgoed, dat een speelplek echt iets leuks moet bieden om kinderen letterlijk over de drempel te trekken. Vooral kinderen ouder dan acht willen kriebels in hun buik voelen door hoog te klimmen of hard te glijden. Ze hebben ruimte nodig voor intensief balspel of om een spannende hut te bouwen in de bosjes. Deze criteria zijn lastig om aan een ontwerper voor te leggen of om op basis hiervan een aanbesteding te gunnen. OBB heeft jarenlange ervaring met het ontwerpen van speellandschappen en wil die kennis graag delen. Daarom is de Spikkel ontwikkeld. De Spikkel is een tool waarmee een speelplek getoetst kan worden, zodat vóór de aanleg al duidelijk is of er wel genoeg verschillende speelmogelijkheden zijn. De Spikkel geeft criteria voor variatie in omgeving, inrichting, spelmogelijkheden en uitdaging. Dit alles omschreven vanuit de ogen van de doelgroep, het kind.

Als ontwerper of beheerder wil je op woensdagmiddag een speelplek vol spelende kinderen zien

Met vragen als: Is er ruimte voor verschillende speeltypes? wordt ruimte geclaimd voor de doelgroepen: de schouwers, rauwers, bouwers en douwers. Is er voor elk wat wils in het nieuwe ontwerp? In de Spikkel worden in diverse domeinen vragen gesteld om snel tot een evenwichtig overzicht te komen. Met de uitkomsten kan een beheerder of ontwerper beter voorbereid tot een plan van aanpak komen.
Een wordcloud inspireert de gebruikers om te kijken of alle speel- en verblijfmogelijkheden zijn meegenomen in de analyse. Met de Spikkel voorkom je dat er eenzijdig speeltoestellen worden geplaatst, zonder rekening te houden met de wensen van de gebruikers en de omgeving.

Vier versies voor speellandschap

Er is een Spikkel voor een centrale speelplek, voor een steunplek, voor een informele speelplek en voor een bovenwijkse speelplek. De vragen zijn hetzelfde, maar voor elk doel kan er een andere score uit komen.
Door een gevarieerd bestaand landschap als uitgangspunt te nemen, groeit het aantal speelmogelijkheden explosief: een kaal gazon zonder specifieke inrichting kan een plek zijn om te vliegeren, een sneeuwpop te bouwen, madeliefjes te plukken, een buurtbarbecue te houden of toch (met twee jassen als goal) te voetballen. Door nog een hoogteverschil toe te voegen, kun je er ook nog sleeën, je verstoppen en in plassen stampen. Of leg het tegelplateau nu eens expres aan met een verzakking zodat het regenwater er blijft staan, of gebruik verschillende kleuren tegels, al dan niet volgens een patroon of ontwerp.

Walk the talk

De Spikkel is gratis te downloaden inclusief instructievideo met uitleg via www.obb-ingenieurs.nl/spikkel. Daarnaast biedt OBB aan om gratis en vrijblijvend (concept)speelruimteontwerpen te toetsen; deze kunnen worden ingezonden via spikkel@obb-ingenieurs.nl. U krijgt dan niet alleen een beoordeling van de speelplek, maar ook tips waarmee u de speelplek leuker kunt maken.

De Spikkel wordt ook op netwerkbijeenkomsten van gemeenten gepresenteerd. Wilt u zelf ook een netwerkbijeenkomst organiseren, neem dan contact op via spikkel@obb-ingenieurs.nl. Want ieder kind heeft recht op een uitdagende speelplek!

Inzet bij gemeentelijke netwerkbijeenkomsten

De Spikkel komt niet zomaar uit de lucht vallen. Deze tool is gebaseerd op onderbouwing vanuit de literatuur, de kennis en ervaring van OBB Speelruimtespecialisten en getest door deskundigen. Dat gebeurt tijdens netwerkbijeenkomsten met hoveniers, werkbijeenkomsten met ambtenaren en raadsleden, maar ook - misschien wel het leukst - door kinderen en bewoners tijdens allerlei ontwerptrajecten.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie