| Johan Oost, OBB Speelruimtespecialisten,
dinsdag 27 juli 2021 |
 |
| 239 sec |
We moeten complete BOSS-omgevingen claimen
Jantje Beton - onder de bezielende leiding van Dave Ensberg-Kleijkers - verandert de toekomst! Meer dan 11.000 mensen van scholen, kindercentra, verschillende vakgebieden en vele anderen waren op 10 maart 2021 aanwezig bij de lezing door Erik Scherder, die uitlegde waarom kinderen buiten moeten spelen: 'Buiten spelen is belangrijker dan een extra les rekenen.' De kern waar het om draaide: nieuwe dingen doen, uitgedaagd worden en moeite moeten doen.
 |
Dit betekent dat we moeten investeren in echt uitdagende, krachtige speelplekken die ertoe doen, met toestellen waarop je niet uitgekeken raakt, plekken waar je iedere keer weer hoger, verder en sneller kunt en durft te gaan, losse materialen waarvan je steeds weer nieuwe eigenschappen en mogelijkheden ontdekt, de natuur die ieder jaargetijde anders is. Ook is het belangrijk om te spelen met andere kinderen van je eigen leeftijd, met andere beperkingen dan jij hebt, en om te leren van andere mensen van verschillende leeftijden. We moeten dus ook stoppen met segregatie. Waarom liggen bijvoorbeeld die skatebanen vaak achteraf? Hoe gaaf is het niet om je tricks te laten zien aan ouders die met hun kinderen naar de speelplek komen? En als je erop let, zie je op skatebanen dat de gevorderde, soms wel tien jaar oudere 'hangjongere' de kleintjes helpt om de tricks onder de knie te krijgen. Waarom worden er tegenwoordig beweegtoestellen geplaatst op andere locaties dan bij de grotere speelplekken?
De voorzieningen moeten gecentraliseerd worden, zodat er in iedere wijk ten minste één krachtige speelplek is waar echt iets te doen is: kabelbanen, hoge draadpiramides, plekken die de moeite waard zijn om vijf minuten voor te lopen, al dan niet met je (klein)kind. Als dit betekent dat we moeten ophouden met de aanleg van die weinig betekenende speelplekjes tussen woningen (in buurten waar nog geen twintig kinderen wonen): het zij zo. Het rendement in euro's per speeluur op dergelijke plekjes is beschamend laag. Op plaatsen waar nog wel veel kinderen wonen, zijn 'opstapplekken' een goede aanvulling voor een levensloopbestendige structuur, om de inrichting van de openbare ruimte in te zetten voor bewegen, ontmoeten, spelen en sporten (BOSS). Dit is dan ook een oproep om te investeren in levende speeltuinverenigingen met een open visie voor de hele buurt!
 | | Klik om te vergroten. |
|
|
|
|
Dit betekent dat de voorzieningen gecentraliseerd moeten worden en dat er in iedere wijk ten minste één krachtige speelplek is
| |
|
Kansen te over
Eén mogelijkheid is om de schoolpleinen plus ruime omgeving aan te passen. Laten we ruimte claimen, gedrag en lesmethoden beweeglijk maken en ouders en buurten veranderen. Laten we de groene ruimte, wegen, stoepen en zelfs watergangen rondom de scholen opeisen als speelruimte. De norm voor schoolpleinen is 3 m² per kind (0,12 m²/kg). Ter vergelijking: voor een vrije-uitloopkip is dit 4 m² per kip (1,82 m²/kg) (lees hier de berekening). Het is aan ons om nu de juiste keuzen te maken. Daarvoor moeten we buiten de hekken gaan denken, ook tijdens pauzes. Waarom mag de bovenbouw tijdens de pauze niet naar het trapveld om de hoek? Er kunnen prima afspraken met deze jonge mensen gemaakt worden, bijvoorbeeld dat ze op tijd terug zijn. En anders gaat het een dagje niet door.
Maar ook ouders moeten opgevoed worden. Daarvoor zullen we schooldirecties moeten ondersteunen bij het invoeren van de regel dat kinderen die op vijf minuten lopen of vijftien minuten fietsen van de school wonen, niet met de auto gebracht mogen worden. Het is niet moeilijk om de beweegnorm te halen. Maar ouders, laat je kind zo jong mogelijk zelfstandig naar school gaan. Natuurlijk vergt het tijd om kinderen dat te leren en om ze los te laten. Niet alleen omdat de hersenen van kinderen zich dan beter ontwikkelen, zoals Erik Scherder vertelt; het kind krijgt er ook zelfvertrouwen door en de kans om zelfstandig de leefomgeving te ontdekken. Dat je als ouder dan niet meer elke dag bij het schoolhek hoeft te staan, is mooi meegenomen.
Sjoerd van Rossem, directeur Kompan Benelux, pleit ervoor om kinderen iedere schooldag los van de pauzes verplicht één uur naar buiten te laten gaan. Dat sluit mooi aan bij het claimen van de schoolomgeving. Wat kinderen dan doen (een herbarium maken, educatie, spelen, klussen, sporten, enzovoort), kan de school zelf bepalen.
|
|
Het is niet moeilijk om de beweegnorm te halen
| |
|
 | | Klik om te vergroten. |
|
|
Een andere kans: stedenbouwkundige plannen durven wijzigen. Gemeenten, jullie laten enorme kansen liggen! Zo zou er bijvoorbeeld voor gezorgd kunnen worden dat de schoolomgeving/het IKC hét hart van de wijk wordt. Kom met gewaagde plannen om de hele verkeersafwikkeling in wijken aan te pakken, zodat er een leefbare wijk ontstaat met een eigen hart. Laat zien dat je een kloppend hart hebt voor de kinderen, jeugdigen en jongeren waarvoor je als gemeente zorgplicht hebt.
Verder moeten sportcomplexen niet langer engated areas zijn. Waarom zijn er zoveel sportcomplexen midden in de wijk met een groot hek eromheen? Waarom mag daar op een vakantiedag niet een balletje getrapt worden? Het is vaak de enige plek in de wijk waar je een vlieger kunt oplaten. Waarom dat bosplantsoen eromheen en ertussen, waar het laatste kind uit verdreven is? Terwijl er zo veel kansen zijn, bijvoorbeeld om als club clinics te geven voor (nog) niet-leden die op een vrije middag na school even op het kunstgrasveld willen doeltrappen.
|
|
Waarom zijn er zoveel sportcomplexen midden in de wijk met een groot hek eromheen?
| |
|
Industrieterreinen
Een onverwachte kans betreft de industrieterreinen. Wie wil wandelen, denkt als eerste natuurlijk aan het groene buitengebied. Maar waarom niet kantoorparken en industrieterreinen betrekken bij het bewegen, ontmoeten, spelen en sporten? Er zijn zoveel kansen om mensen te verleiden om even hun wijk uit te gaan, om een rondje te lopen, te bootcampen, een minimarathon te lopen. Ook op industrieterreinen, als die maar interessanter en beter ontsloten zouden zijn. Denk aan betere voet- en fietspaden langs de wegen.
Ook is het belangrijk om te stimuleren dat mensen op de fiets stappen om naar het werk te gaan. Daarvoor kan de route ernaartoe ingericht worden volgens het principe zoals omschreven door Marco te Brömmelstroet, professor urban mobility futures aan de Universiteit van Amsterdam: ontwerp een straat op basis van hoe je wilt dat mensen zich verplaatsen, niet hoe ze zich nu verplaatsen. Verder kunnen pauzewandelingen interessanter gemaakt worden, al dan niet met beweegbordjes van Stichting Vrij.
Ook is het voor jeugdigen leuk om over industrieterreinen te zwerven, misschien eens uitgenodigd te worden om te kijken wat er allemaal in Nederland gemaakt wordt, om geïnteresseerd te raken in een technisch beroep, maar ook om bouwmateriaal uit de containers te mogen halen om een hut te bouwen.
Bezwaren
Natuurlijk zijn er bezwaren. Maar de kosten om af en toe een hut op te ruimen en het risico dat een jongere zich een keer verwondt, wegen misschien niet op tegen de baten: gezondere kinderen, die in hun jonge leven al materiaalkennis opdoen die ze nooit meer vergeten, zich natuurkundige principes eigen maken zonder een boek open te slaan, weerstand opbouwen waar geen vaccin voor nodig is, een goede conditie opbouwen en vet verbranden zonder sportschool, leren samenwerken zonder projectonderwijs, tastbare, niet-digitale steden leren bouwen van takken en planken. Het is geen utopie om de openbare ruimte te claimen voor bewegen, ontmoeten, spelen en sporten!
Johan Oost is oprichter en eigenaar van OBB Speelruimtespecialisten.
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
