'Naast visuele beleving is het belangrijk dat er wat gebeurt in een (dak)tuin'

ARTIKEL

Karlijn Raats, foto's: Boomkwekerij Ebben, maandag 29 november 2021

214 sec

Daktuin Inspyrium biedt inspiratie voor multifunctionaliteit en veelzijdig sortiment

In september is de 1.400 m² vernieuwde daktuin van het Ebben Inspyrium geopend. De daktuin werd ontworpen en gerealiseerd door Victor Dijkshoorn van Vic Landscapes. De beplanting en bomen zijn uitgekozen door Marie-Ange Eneman van Boomkwekerij Ebben.

In de vernieuwde daktuin van het Inspyrium staan allerlei soorten meerstammige bomen en struiken, eilanden met vaste planten, fruitbomen, kruiden en gevelgroen. Het is een afwisselend, geonduleerd landschap met knusse zithoeken, een kas, een pergola en een bar, maar ook zwevende eettafelstoelen aan een zwevende tafel en 3D-geprinte banken. Verder is er een windmolen die de drinkschaal van de vogels door middel van een overstort automatisch bijvult, een groot vogelnest en vogelkastjes van een vogelwerkgroep. Ook is er een gigantische boomhut met een prachtig uitzicht over het landschap en de daktuin. Er worden fietsen geplaatst onder een grote waterton waarmee bezoekers al fietsende water kunnen pompen. Dit laat zien hoeveel energie een boom nodig heeft om het vocht vanuit zijn wortels naar de kroon te krijgen.

Boomveer

Achterin de daktuin staat de Boomveer. Die is uitgevonden door uitvinder Stef Janssen, tuin- en landschapsarchitect Maarten Grasveld en directeur Toon Ebben van Boomkwekerij Ebben. Deze boom is 'zo licht als een veer', omdat deze niet in de grond staat, maar in een constructie hangt. De boom waait met de wind mee, waardoor de windbelasting op de boom wordt gereduceerd. Ook is er geen substraat nodig voor de aanplant, wat veel gewichtsbelasting scheelt. Er wordt gekeken of de pendulewerking elektriciteit kan opwekken.

De Boomveer staat niet in de grond maar hangt in een constructie

Het ontstaan van de nieuwe daktuin

Het dak is in zijn geheel vernieuwd en heeft een harde Betopor dakisolatie gekregen met tweelaagse bedekking, waardoor het dak een hogere belasting kan dragen. Op de plek van de boomhut kon het dak 1.200 kg/m² dragen. Vandaar dat hier bomen aangeplant konden worden. Op de rest van de daktuin bedroeg de draagkracht 250 tot 350 kg/m². Om toch voldoende volume en ondulaties te creëren, in de vorm van de eilanden en borders aan de zijkant, heeft Vic Landscapes gebruikgemaakt van lichtgewicht glasschuim onder het daktuinsubstraat. Daar overheen ligt een beschermdoek om bij toekomstige afvoer het substraat van het glasschuim goed te kunnen scheiden. 'Glasschuim is gerecycled glas dat is gebroken en opgeschuimd tot brokken. Het ziet eruit als een stapel keien, maar het weegt bijna niks', vertelt Dijkshoorn. 'In de glooiingen is zelfs meer glasschuim dan substraat verwerkt.'

Vic Landscapes heeft gebruikgemaakt van lichtgewicht glasschuim

Het ontwerp

De daktuin bevat geen lange lijnen en is 'perspectivisch dicht', zoals dat in ontwerptermen heet. Het pad lijkt onderbroken te worden door allerlei uitnodigende hoeken en eyecatchers. Je gaat als bezoeker van plekje naar plekje en daardoor lijkt de daktuin stukken groter dan deze in werkelijkheid is.

Het draait volgens landschapsarchitect Victor Dijkshoorn om de kwaliteit, de mix en de maten van een groene omgeving, maar evenveel om plekjes die we herinneren uit onze jeugd, van vakanties of plekken waar we bijzondere dingen hebben meegemaakt. Hij neemt een gezelschap mee naar een besloten, koele, halfopen zitplaats, met maaskeien op de rand van de verhoogde border om op te zitten. In het midden komt later nog een vuurschaal. 'Je hebt geen stoelen nodig om fijn te kunnen zitten', betoogt Dijkshoorn. 'Eigenlijk zitten we hier op een kaal dak. Maar door de beplanting ontstaat een totaal andere akoestiek.'

Victor Dijkshoorn

Sortiment: meervoudige beleving

Directeur Toon Ebben vertelt: 'We hadden een advertentie geplaatst voor een tuinvrijwilliger. Daarna meldde iemand zich bij de boomkwekerij. Hij was netjes gekleed, had een hoed op en hij vroeg of hij in deze daktuin zijn vrije tijd mocht doorbrengen. Hij was erg vereerd dat hij het werk mocht doen.' Marie-Ange Eneman van Boomkwekerij Ebben, die alle beplanting bij het ontwerp van de daktuin heeft gezocht, heeft eind september met het team, inclusief de vrijwilliger, 12.000 bloembollen in de borders geplant, om zo van januari tot juni bloemen te hebben staan op de daktuin.

Marie-Ange Eneman

Bordermix

'Junglebeplanting'

'Een plantenliefhebber die deze daktuin betreedt, is helemaal gefascineerd door het sortiment. Hij beleeft de rijkdom van soorten, de biodiversiteit en de seizoenen. Dat is belangrijk', zegt Eneman. Ze heeft voor een strook karaktervolle bomen met samengesteld blad gekozen, waaronder veel Gymnocladus dioica, de Kentucky Coffee Tree. Sommige bomen zijn 7-8 meter hoog. De onderbeplanting bestaat voornamelijk uit grootbladige struiken/planten en veel varens. Bij de boomhut zorgt deze beplanting voor een junglegevoel.'

'Het dak heeft een harde Betopor dakisolatie gekregen met tweelaagse bedekking voor een hogere belasting'

Voor de onderbeplanting is voornamelijk gekozen voor grootbladige struiken/planten en veel varens

Eneman heeft voor een strook karaktervolle bomen met samengesteld blad gekozen, waaronder veel Gymnocladus dioica, de Kentucky Coffee Tree.
Eneman heeft voor een strook karaktervolle bomen met samengesteld blad gekozen, waaronder veel Gymnocladus dioica, de Kentucky Coffee Tree.

Eetbaarheid

De 'junglebomen' hebben in de meeste gevallen een eetbare vrucht, zoals de pecannoot/Carya illinoinensis, witte bitternoot/Carya ovata en de echte hartnoot/Juglans ailantifolia 'Cordiformis'. Vanuit de boomhut loopt deze strook 'junglebeplanting' door tot aan de schommeltafel met de zwevende stoelen. Bovenop het rek van deze hangende tafel heeft Eneman klimplanten met een eetbare vrucht laten klimmen: chocoladewingerd/Akebia quinata, peperbes/Schisandra chinensis en kiwibes/Actinidia arguta. Bij de pergola, die tegen de kas aan staat, groeien twee druivelaars.

Er zijn in de eilanden ook bomen gebruikt die eetbare vruchten geven. Niet alleen de bekendere soorten, zoals kweepeer/Cydonia oblonga en de mispel/Mespilus germanica, maar ook soorten die minder bekend zijn, zoals de aardbeiboom/Arbutus unedo, sichuanpeper/Zanthoxylum simulans, lotusboom/Diospyrus lotus en granaatappelboom/Punica granatum. Eneman wijst ook naar de onderbeplanting van kruiden zoals dwerg origanum, hyssop, bonenkruid, kruiptijm, wilde knoflook, salie en munt.

Achterin de daktuin is een zuurminnende hoek ingericht. Hier is geen kalkrijk lavasubstraat toegepast, maar zuurder daktuinsubstraat met turf. Bosbes, veenbes, honingbes, vossenbes, Gaulthera en Gojibes staan daar geplant, maar ook driebladige citroen/Poncirus trifoliata en sierkwee/Chaenomeles cathayensis.

Zwevende eettafelstoelen aan een zwevende tafel
De vuurplaats
De windmolen

Wintergroen beeld

De hele achterwand is bekleed met klimrekken vol groenblijvende klimplanten, om ook in de winter een groen beeld te geven. In de eilanden zijn 'steenvormen' van schijnhulst/Osmanthus x burkwoodii toegepast. Deze struik heeft lekker geurende witte bloemen in het voorjaar. In het 'junglegroen' is de vingerplant/Fatsia japonica groenblijvend, met groenblijvende varens als onderbeplanting.

'Tuinbezoekers beleven de rijkdom van soorten, de biodiversiteit en de seizoenen'

Multifunctioneel gebruik en doorloop

Eneman vat samen: 'Naast visuele beleving is het dus belangrijk dat er wat gebeurt in een (dak)tuin. Eetbaarheid is daar een onderdeel van. Het is een daktuin voor alle zintuigen en voor alle seizoenen. Zo bevat deze daktuin tal van andere elementen die de tuin multifunctioneel maken. Er gebeurt veel in deze daktuin. Bezoekers trekken verder de tuin in naar achteren.' Ze vertelt dat er een tweede brug wordt aangelegd om op twee plekken te kunnen oversteken naar de daktuin, maar ook zodat er een rondgang wordt gecreëerd van het penthouse van het kantoorgebouw naar de daktuin en vice versa. 'Kantoormedewerkers zullen dan ook sneller in de daktuin gaan zitten.'

Tuinman Evert

Juglans regia 'Purpurea'

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie