Norminstituut Bomen komt met nieuwe landelijke bomennorm

ARTIKEL BELEID & JURIDISCH

Heleen Kommers, donderdag 13 juni 2024

160 sec

Wanneer is er groen genoeg?

Een gezonde omgeving begint met genoeg groen, en bomen spelen daarbij een belangrijke rol. Maar hoe weet je of jouw gemeente, wijk of buurt genoeg bomen heeft? Zonder een duidelijke norm is het lastig om goed beleid te maken en te volgen. Daarom heeft het Norminstituut Bomen de Landelijke Bomennorm bedacht. Tijdens de Gebruikersdag van het instituut op 30 mei in de Grote Kerk van Breda kregen we hier alle informatie over.

Landelijke Gebruikersdag 2024 in de Grote Kerk van Breda. Beeld: Norminstituut Bomen

Hoe weet je of een gemeente, wijk of buurt voldoende groen heeft? Welke bomen zijn belangrijk om te behouden bij herinrichting? Hoeveel bomen moeten er geplant worden na een rioolvernieuwing om de straat klimaatbestendig te maken? En hoe kun je controleren of een nieuw ontwerp van een wijk echt groen zal zijn na voltooiing? De Landelijke Bomennorm geeft antwoord op deze vragen.

Voor de gasten werd de rode loper uitgerold. Beeld: Norminstituut Bomen

Onderdeel landelijke groennorm?

Marc Meijer, oprichter en directeur van het Norminstituut Bomen: 'Tot nu toe ontbrak er een hulpmiddel om te bepalen hoeveel groen, in de vorm van bomen, nodig is voor een gezonde leefomgeving. Daarom heeft het bestuur van het Norminstituut Bomen de Landelijke Bomennorm laten ontwikkelen. Deze norm heeft de potentie om onderdeel te worden van de landelijke groennorm.'

Op projectniveau kan met de Boommonitor het potentiële BKV worden berekend en de bomenbalans worden gemaakt op basis van boomgrootte, kroonvorm, gewenste omlooptijd en groeiplaatssituatie

Boomkroonvolume

De Landelijke Bomennorm geeft aan hoeveel boomkroonvolume (BKV) een gebied nodig heeft. Een sterk BKV is essentieel voor een gezonde leefomgeving. In veel gebieden ontbreekt het echter aan voldoende BKV. Voor deze plekken is het een uitdaging om groener te worden.

Cecil Konijnendijk (links) en Marc Meijer (rechts). Beeld: Norminstituut Bomen

Boomkroonbedekking en -volume

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat een boomkroonbedekking van minstens 30 procent een groot positief effect heeft op de gezondheid. Prof. dr. Cecil Konijnendijk, lid van de expertgroep van het Norminstituut Bomen, heeft dit wereldwijd bekendgemaakt met de 3+30+300-regel: 'Het getal 30 staat voor het percentage grondoppervlak dat bedekt moet zijn door boomkronen. Dit percentage is vertaald naar boomkroonvolume, omdat het volume een beter inzicht geeft in de grootte van de boom en de mate waarin een boom ecosysteemdiensten levert.'
De streefwaarde van de Landelijke Bomennorm is 2,2 kubieke meter BKV per vierkante meter. Deze 2,2 m3 komt overeen met de 30 procent kroonbedekking en staat voor een gezonde leefomgeving. Voor een project of zelfs een hele wijk is dit getal bruikbaar om de opgave te berekenen. Het is goed om je te realiseren dat de factor tijd altijd van belang is als het om bomen gaat. De omloop van een boom is al snel 40 tot 60 jaar om het BKV te realiseren.'

Tijd om elkaar te ontmoeten in een informele setting. Beeld: Norminstituut Bomen

Het BKV is ook belangrijk om te bepalen hoeveel ruimte de wortels van een boom nodig hebben om goed te kunnen groeien. Voldoende wortelruimte is cruciaal voor de ontwikkeling van het BKV. Als er ondergronds te weinig groeiruimte is, wordt de bovengrondse ontwikkeling van het BKV belemmerd.

Bomen bepalen voor een groot deel ons leefklimaat. Hoe groter de boom en dus het boomkroonvolume, hoe hoger het rendement van de functies. Bomen vervullen de functies tegelijkertijd en dragen hierdoor bij aan de grote opgaven

Nulmeting boomkroonvolume

Het startpunt voor het bepalen van de vergroeningsopgave is een nulmeting van het BKV. Deze meting laat zien wat de huidige situatie is en wat de route is naar een gezonde leefomgeving. De waarde van de nulmeting van het BKV kan worden berekend op basis van data of gemeten door gespecialiseerde bedrijven. Bij een meting kan het BKV in zowel privé- als openbare ruimtes worden meegenomen. Bij een berekening via data kan dit meestal niet, omdat alleen gegevens van openbare ruimtes beschikbaar zijn. Om het boomkroonvolume te berekenen, zijn de volgende gegevens nodig: de boomhoogte, de kroondiameter en de hoogte vanaf de grond tot waar de kroon begint.

Boeiende lezingen vulden het programma. Beeld: Norminstituut Bomen

Stedelijke context

Gemeenten verschillen sterk in grootte, aantal inwoners en inrichting van de openbare ruimte. Voor een realistische en breed geaccepteerde bomennorm is het belangrijk om de mate van bebouwing mee te nemen in de vergroeningsopgave. In sterk verstedelijkte gebieden is meestal meer inspanning nodig om vergroening te realiseren.

De Landelijke Bomennorm biedt uitkomst voor de grote opgaven op het gebied van de leefomgeving. Het instrumentenpakket van het Norminstituut Bomen, waaronder het Handboek Bomen, helpt bij de implementatie, het creëren van draagvlak en de borging van de Landelijke Bomennorm

AI-applicatie: 'Vraag het Handboek Bomen'

Een AI-app moet het Handboek Bomen nóg toegankelijker maken. Tijdens de Gebruikersdag van het Norminstituut Bomen konden de deelnemers zelf aan de slag met de applicatie. Ze bleken zeer te spreken over de snelle en correcte beantwoording van de gestelde vragen. Meijer: 'Ook de wereld van licentiehouders verandert snel door alle actuele ontwikkelingen. Met aandacht voor klimaat en bomen willen wij geïnteresseerden gevalideerde kennis bieden op laagdrempelige wijze.'

Voor vragen, suggesties en ervaringen met betrekking tot de Landelijke Bomennorm of over de activiteiten en instrumenten van het instituut kun je contact opnemen met stichting Norminstituut Bomen.

'Bomen zijn belangrijk!' Beeld: Norminstituut Bomen

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie