Hoe groen zijn accu's?

ARTIKEL

Bert den Hertog, donderdag 21 november 2019

151 sec

De industrie claimt dat accumachines heel duurzaam zijn, maar daar is best iets op af te dingen

Elektrische buitenboordmotoren op bootjes, daar begon het waarschijnlijk allemaal mee. Veel later pas kwamen de elektrische auto's en fietsen en in de groene branche de accu-aangedreven machines. Veel daarvan worden verkocht met het argument dat het goed is voor onze omgeving en het milieu. Maar is dat wel zo?

Hoe schoon is elektrisch werken?

Op plaatsen waar elektrisch wordt gewerkt, is het zeker schoner dan op plaatsen waar wordt gewerkt met apparaten en machines die door brandstofmotoren worden aangedreven. Daarnaast is er minder geluid, zijn ze vaak lichter voor de persoon die ermee moet werken en is er geen uitstoot.
Het grotere plaatje ziet er helaas minder gunstig uit. Dat komt door de plaats waar en de manier waarop de stroom wordt opgewekt. Het gaat slechts bij uitzondering om stroom van eigen zonnepanelen of windturbines. Vijftig procent van de stroom in Nederland komt uit aardgascentrales; de rest is stroom uit kolengestookte centrales en biomassa, kernenergie en zonne- en windenergie (bron: www.duurzaambedrijfsleven.nl). Totaal komt 93 procent van onze stroom uit fossiele brandstof (bron: Milieu Centraal). De vervuiling en uitstoot van CO2 vindt dus niet op de werkplek plaats en is daardoor onzichtbaar voor de gebruiker.
Volgens TNO vervuilt een elektrische auto 30 tot 50 procent minder dan een door brandstof aangedreven auto als hij rijdt. Het verschil is afhankelijk van het type brandstofmotor.

Accu's

De productie van de accu's voor elektrische machines en apparaten is net als voor elektrische auto's erg vervuilend. Bij de productie van een accupakket voor een elektrische auto wordt 9 ton meer CO2 uitgestoten dan voor een conventionele auto (bron: ANWB). Volgens TNO moet je gemiddeld ongeveer drie jaar in een elektrische auto rijden om enig klimaatvoordeel te behalen. Hierbij is niet gekeken naar de levensduur van de accu's. De winning in Zuid-Amerika van de zeldzame grondstoffen neodymium en lithium, die worden gebruikt voor de productie van elektrische auto's en de bijbehorende accu's, is zeer milieuverontreinigend. Daarbij komen veel toxische stoffen vrij. De productie van een elektrische auto met accu geeft twee keer zo veel uitstoot als die van een conventionele auto. Volgens een Britse studie moet een elektrische auto 129.000 km hebben gereden voor er sprake is van minder CO2-uitstoot dan bij een conventionele auto (bron: auto-en-vervoer.infonu.nl). Hierbij gaat men ervan uit dat de accu dan nog niet vervangen is. Volgens het Franse energie-instituut CEA gaat een accu van een elektrische auto vijf tot twintig jaar mee. Daarbij kunnen deze accu's minder goed tegen temperaturen boven de 30º C. Dan vermindert de prestatie en ontstaat er een risico op oververhitting (bron: TNO).

Compleet beeld krijgen is moeilijk

Veel informatie van de industrie, die accumachines wil promoten, is gebaseerd op de CO2-uitstoot. Dat geeft dus geen eerlijk beeld als de gebruikte energie elders met fossiele energie is opgewekt. Er is natuurlijk wel het positieve effect van minder fijnstofuitstoot door elektrische auto's.
De accupakketten van elektrische auto's worden wel steeds beter, zowel wat prestaties betreft als uitstoot en vervuiling tijdens de productie. Het is lastig om daarbij een compleet beeld te krijgen, vooral omdat eigenlijk niemand alle informatie eerlijk vrijgeeft. Iedere betrokkene schetst een beeld vanuit zijn of haar belang.

Te vroeg

De opkomst van accu-aangedreven machines is een technische ontwikkeling die niet meer te stuiten is en die op termijn voordeel op het gebied van duurzaamheid zal brengen. Voor veel sectoren zijn we nog niet zover. Toch stimuleert de overheid deze omschakeling met belastingvoordelen en worden hele machineparken omgezet in elektrisch.
Het zou goed zijn als er meer wordt nagedacht over de vraag of en wanneer het slim is om die elektrische machines en apparaten in te zetten. Daarbij denk ik bijvoorbeeld aan werken vlakbij kwetsbare natuurgebieden, waar stilte van belang is voor bepaalde dieren of schone lucht voor kwetsbare vegetatie. Dit is iets waar zowel de opdrachtgever als de dienstverlener bij stil mag staan.

Verantwoording nemen

Er zijn maar weinig mensen die het geluid van een grasmaaier of kettingzaag prettig vinden. Mede daardoor is het onmogelijk om ontwikkelingen op het gebied van accu-aangedreven machines tegen te houden. Daar hoort dan wel eerlijke informatieverstrekking bij. De keuzes worden uiteraard door meer dan alleen het milieu bepaald. De branche moet hier eens goed naar kijken, om samen te bepalen wanneer elektrisch werken wel of nog niet slim is als je rekening houdt met het belang van zo veel mogelijk mensen. De aarde is tenslotte één groot samenhangend en complex ecosysteem. Wat we elders veroorzaken, beïnvloedt ook de leefwereld hier en daarmee het werk in de groene sector.

De auteur, Bert den Hertog, heeft zijn eigen adviesbureau op het gebied van tekst.

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Ietze Oostinga Friday 22 November 2019 Helemaal mee eens Bert, ik ben werkzaam in een multiservice semi overheidsbedrijf, waar het woord accu bijna een verplichting is geworden bij aanschaf en vervanging van materieel groot of klein. Ik sta daar wat kritischer in. Er moet meer gekeken waar en wanneer de inzet van accu gereedschap/machines/auto's optimaal is. Bijv binnenstedelijk prima, maar erbuiten ben ik veel meer voorstander van de waterstof variant indien mogelijk, of de huidige machines, die uiteraard ook nog doorontwikkeld zullen worden naar schonere en zuinigere versies. We zijn zeker hier in Nederland doorgeschoten en m.i. ook een beetje kortzichtig. Zie jouw verhaal bij productie van de accu's, dat voor menig west europeaan een ver van mijn bed show is, met de gedachte als ik er geen last van heb dan.......prima toch -> zeker niet!!!! Ik hoop van harte dat we nog wat bewuster worden, met name dan ook iets verder kijken, bijv ten aanzien van productie, transport etc in plaats van alleen het groene label!

Ben Demmer Monday 25 November 2019 Helemaal mee eens, we zijn flink doorgeschoten, maar... De inzet van accu's kent voor diverse persoonlijke beschermingen een enorme pré. Trillingen, geluid, het horen van omgevingsgeluid, enz., het zijn dingen waar we toch ook rekening mee mogen/moeten houden. In heel veel situaties biedt het gebruik van een accu uitkomst maar we moeten veel kritischer zijn. Ben Demmer

Mark Tuesday 26 November 2019 Precies! Het is maar waar je de scheidslijn legt. Een elektrische kachel heeft een rendement van 100%, gerekend vanaf mijn meterkast. De opwekking vindt elders plaats met een rendement van circa 56% en moet nog met hoogspanningskabels (rendementsverlies onbekend) vervoerd worden. Kan ik dan misschien toch beter met gas verwarmen met een hoger gecombineerd rendement dan de centrale?

Erwin Smits Wednesday 28 February 2024 Waarom wordt de sloop en de belasting op het milieu niet meegerekend bij het ontmantelen van elektrische auto’s/producten?

download artikel

Tip de redactie