Forsythia blijft vaste waarde in het sortiment |
|
|
|
|
| Ronald Houtman,
dinsdag 12 april 2022 |
 |
| 302 sec |
Forsythia is een van de weinige planten waarvan de wetenschappelijke naam bekender is dan de Nederlandse. Vrijwel iedereen weet wat een Forsythia is, terwijl veel minder mensen de plant als het Chinees klokje kennen. Toch kennen de meeste mensen maar één Forsythia. Dit is jammer, want er zijn nog meer interessante cultivars.
| Forsythia intermedia 'Beatrix Farrand' |
Forsythia is een klein geslacht uit de Oleaceae, een relatief kleine, maar belangrijke plantenfamilie, waartoe voor ons ook belangrijke geslachten als Fraxinus, Jasminum, Ligustrum en #Syringa behoren. Er zijn maar twaalf soorten, waarvan slechts enkele van belang zijn. Eén soort, F. europaea, is inheems in Europa en komt voor in het noorden van Albanië. Alle andere soorten komen voor in Oost-Azië. Ook zijn er verschillende hybriden, waarvan F. ×intermedia veruit het bekendst en belangrijkst is.
Alle Forsythia zijn bladverliezende struiken met min of meer vierkante jonge twijgen, waarop de bladeren steeds tegenover elkaar staan. De twijgen zijn in de regel dicht bezet met relatief grote lenticellen, die als bobbeltjes op de twijgen te zien zijn. De bloemen verschijnen op kortloten, die in het tweede seizoen aan lange twijgen worden gevormd. De bloemen hebben vier kroonbladen die groenig geel tot diepgeel zijn, soms met een iets oranje tekening aan de basis (in het hart van de bloemen, dus). Ze openen in het vroege voorjaar, soms al in maart.
De voornaamste sierwaarde van Forsythia is natuurlijk de uitbundige voorjaarsbloei. Daarnaast zijn er zeer compacte planten die ook goed in kleinere tuinen kunnen worden toegepast. Ook zijn er enkele bontbladige cultivars, die ook buiten de bloeiperiode sierwaarde hebben.
 | | Forsythia intermedia 'Fiesta' |
|
|
T-Ford
Forsythia is de T-Ford onder de tuinplanten: 'je kunt hem in iedere kleur kopen, zolang het maar geel is'. Natuurlijk, er zijn wel nuances in kleur. En ook in groeiwijze is er variatie. Maar het is steeds geel, wat natuurlijk een erg overheersende kleur is, vooral als een vak Forsythia bloeit terwijl de rest nog kaal is. Geel is natuurlijk de ultieme voorjaarsbode, maar voor veel mensen is het geel van Forsythia toch té. Zo vinden sommigen Forsythia ordinair en te gewoon. Het gaat hierbij voornamelijk om de bekende cultivars, zoals 'Lynwood' en 'Spectabilis'. Uiteraard is dit persoonlijk en smaakgebonden. Feit is wel dat niet iedereen het overweldigende geel van Forsythia waardeert.
F. ×intermedia
De bekendste cultivars behoren tot deze hybride, die in 1878 in de botanische tuin in het Duitse Göttingen werd gevonden. F. ×intermedia ontstond uit een kruising tussen F. suspensa en F. viridissima. Op enkele uitzonderingen na zijn het forse, breed opgaand groeiende struiken. De bekendste cultivars zijn 'Lynwood' en 'Spectabilis', die slechts in detail van elkaar verschillen. 'Lynwood' ontstond in 1935 op de befaamde Slieve Donard Nursery in Noord-Ierland als mutant in 'Spectabilis'. De bloemen van 'Lynwood' zijn gelijkmatiger over de twijgen verdeeld, staan iets meer open en hebben iets bredere en meer ovale bloemblaadjes. Details dus, waaruit geconcludeerd kan worden dat beide cultivars in de praktijk voldoen.
Ook de naam 'Beatrix Farrand' duikt nog weleens op, hoewel de plant niet algemeen wordt gekweekt. De bloemen van 'Beatrix Farrand' zijn opvallend groot. Helaas is de plant 's zomers niet erg mooi omdat de bladeren vaak lelijk worden en ook erg ongelijk verdeeld zijn aan de twijgen. Hierdoor ziet de plant er rommelig uit. 'Karl Sax' heeft weliswaar iets kleinere bloemen dan 'Beatrix Farrand', maar vormt wel beter als struik.
 | | Forsythia intermedia WEEK-END ('Courtalyn') |
|
|
Een goede plantvorm hebben 'Golden Nugget' en 'Goldzauber'. 'Golden Nugget' vormt een dichtvertakte, regelmatig gevormde struik. 'Goldzauber' valt juist op door de relatief grote bloemen en de opvallend rijke bloei op jonge leeftijd.
Veel compacter groeiend en eveneens al rijk bloeiend op jonge leeftijd is WEEK-END ('Courtalyn'). Uiteindelijk kan deze cultivar wel 2 m hoog en breed worden, maar de groei is regelmatig en dicht. Een nieuwe cultivar, die met een hoogte van circa 1 m duidelijk lager blijft dan de gevestigde orde, is MIKADOR ('Minfor6'). Deze Franse cultivar is dichtvertakt en bloeit op jonge leeftijd al zeer rijk. Het maakt de plant niet alleen geschikt voor toepassing in de openbare ruimte, maar ook in de kleinere particuliere tuin en zelfs als potplant.
Soorten
Naast de cultivars van F. ×intermedia is er een aantal soorten in cultuur met verschillende cultivars. De al genoemde F. europaea is in de praktijk een weinig aantrekkelijke en vrij zwakke struik, die bovendien niet erg rijk bloeit. Hoewel zelden in cultuur, is #KF. Giraldiana wellicht wel de moeite waard. Deze soort bloeit erg vroeg in het jaar, gewoonlijk al in februari. De bloemen zijn lichtgeel met een meer oranje hart.
Wellicht de mooiste soort is F. suspensa. Deze Chinese soort groeit met wat slappere takken dan andere Forsythia, waardoor de plant een opvallend sierlijk uiterlijk heeft. Naast het algemene gebruik van Forsythia in plantvakken of als solitair, kan F. suspensa ook als leiplant tegen muren en gevels worden aangeplant. Van enige afstand doet de plant dan denken aan Jasminum nudiflorum, de winterjasmijn. De cultivar 'Nymans' is bijzonder aan te bevelen. De jonge twijgen zijn paarsgroen en de zachtgele bloemen hebben wat bredere bloemblaadjes, waardoor ze er iets 'molliger' uitzien.
 | | Forsythia suspense 'Nymans' |
|
|
Er zijn ook Forsythia die bij uitstek geschikt zijn voor de particuliere tuin en feitelijk ongeschikt voor toepassing in de openbare ruimte. F. viridissima 'Weber's Bronx' is de dwerg in het sortiment. Deze Oostenrijkse cultivar wordt slechts 30 tot 50 cm hoog en bloeit rijk, met goudgele bloemen. Let erop dat 'Weber's Bronx' niet hetzelfde is als 'Bronxensis'. Deze Amerikaanse cultivar is weliswaar de ouder waaruit 'Weber's Bronx' als mutant is ontstaan, maar 'Bronxensis' bloeit niet of nauwelijks.
Hou er rekening mee dat de soorten en cultivars over het algemeen iets minder rijk bloeien dan de cultivars van F. ×intermedia.
Hybriden
Behalve de cultivars van de hybride F. ×intermedia is er ook een aantal hybriden tussen andere soorten en cultivars. F. 'Goldrausch' is dan wel een hybride, maar de plant lijkt sterk op F. ×intermedia. Net als F. ×intermedia 'Goldzauber' vormt Goldrausch' een regelmatig opgaand groeiende struik, die met relatief grote bloemen al op jonge leeftijd opvallend rijk bloeit. De Poolse 'Maluch' is ontstaan uit een kruising tussen F. ovata en F. ×intermedia. Het is een dichtvertakte struik, tot circa 1,5 m hoog en iets breder. De bloemen zijn geel; ze zijn niet erg groot, maar daar staat tegenover dat de plant rijk bloeit.
Veel bekender is F. MARÉE D'OR ('Courtasol'), een algemeen gebruikte hybride, uitermate geschikt voor toepassing in de openbare ruimte. Het is een fijnvertakte struik met een hoogte tot circa 75 cm. De lichtgele bloemen zijn relatief klein en de plant bloeit minder rijk dan de cultivars van F. ×intermedia, maar de geringe hoogte en dichte vertakking maken veel goed.
 | | Forsythia MARÉE D'OR ('Courtasol') |
|
|
Bladeren
Naast de bloei, waarom Forsythia natuurlijk vooral bekend is, zijn er ook enkele cultivars met bont blad. Deze bontbladige cultivars hebben, in de vorm van aantrekkelijk gekleurd blad, na de bloei nog een tweede sierwaarde. De bekendste is F. ×intermedia 'Fiesta'. Deze compacte plant wordt circa 1 m hoog en heeft groene bladeren, die in het centrum citroengeel tot roomwit zijn. F. ×intermedia 'Josefa' heeft juist donkergroene bladeren met roomwitte randen. 'Josefa' is ontstaan als mutant in 'Spectabilis', maar blijft met een uiteindelijke hoogte van circa 1,5 m duidelijk lager. Een derde bontbladige cultivar is F. ×intermedia 'Golden Times', met goudbont blad. Hoe fraai ook, 'Golden Times' is gevoelig voor zonnebrand en moet daarom altijd op een plaats in de halfschaduw staan.
Ook in deze groep is er een veelbelovende nieuwkomer: F. ×intermedia DISCOVERY ('John Mitchell'). Deze goed groeiende struik heeft donkergroen blad met brede crèmegele tot goudgele randen, die later in de zomer crème kleuren. In het vroege voorjaar bloeit DISCOVERY zeer rijk, met de typische goudgele bloemen van F. ×intermedia.
Toepassing en standplaats
Forsythia kan op verschillende manieren worden toegepast. Allereerst natuurlijk als vakbeplanter of vulheester. Uitgezonderd de dwergachtige en bontbladige cultivars zijn vrijwel alle Forsythia hiervoor geschikt. In het vroege voorjaar vallen de planten natuurlijk sterk op met hun uitbundige gele bloei. Maar de rest van het jaar zijn het groenbladige heesters die een onopvallende plaats in het plantsoen innemen. Omdat met name de cultivars van F. ×intermedia in de regel vrij forse heesters zijn, kunnen ze prima als solitair of in kleine groepen tussen lage of bodembedekkende heesters worden toegepast. Denk hierbij aan Cotoneaster, laagblijvende Prunus laurocerasus of Spiraea japonica. In het voorjaar vestigen ze sterk de aandacht op zich, terwijl dergelijke plantvakken de rest van het jaar meer rust uitstralen, zonder aan sierwaarde in te boeten.
 | | Forsythia intermedia 'Golden Times' |
|
|
Forsythia zijn gemakkelijke heesters die op iedere grondsoort goed groeien. Het zijn echte warmteminners en op de bontbladige cultivars na kunnen ze prima in de volle zon. Rigoureuze snoei is niet aan te bevelen. De planten zullen dit prima overleven, maar het gaat ten koste van de bloeirijkheid. Licht uitdunnen is in de praktijk de beste manier om te zorgen dat de planten een goede vorm houden, zonder al te veel aan bloeirijkheid in te leveren.
Ondanks het feit dat Forsythia in de meeste gevallen heel gewoon is, zijn er diverse zeer aantrekkelijke en goed bruikbare cultivars voor verschillende doeleinden. In sommige gevallen is ook het blad nog de moeite waard. En of je ze nu ordinair vindt of niet: dankzij de uitbundige gele bloei is Forsythia nog steeds de ultieme voorjaarsbode!
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
