Openbare ruimte en sporten: onlosmakelijk verbonden

ARTIKEL

Mariëlle van Gelder, Kybys, donderdag 23 juni 2022

226 sec

Versnelling van eerder ingezette ontwikkeling

Sporten en bewegen alleen op het sportveld of in de sportschool? Na de coronaperiode is dat niet meer het geval. In een tijd waarin alle binnen- en buitensportaccommodaties gesloten waren, werd sporten en bewegen in de openbare ruimte steeds populairder. Dat vraagt om een andere inrichting van onze buitenruimte, iets waar vooral gemeenten nogal eens mee worstelen.

Hardlopen in de openbare ruimte wordt steeds populairder.

Hardlopen, wandelen, fietsen en skaten, maar ook een partijtje voetbal of basketbal: de openbare ruimte leent zich er uitstekend voor. Tijdens de lockdowns was het een drukte van belang op de fietspaden en grasvelden in het openbare gebied. 'We zien een versnelling van een eerder ingezette ontwikkeling', zegt projectleider Bas van Haren van Kybys. 'Er wordt meer gesport, maar op een andere manier dan voorheen. Sportverenigingen verliezen marktaandeel ten opzichte van andere aanbieders en de openbare ruimte. Door corona gingen we nog meer op zoek naar andere en passende manieren van sporten en bewegen. Sommige sportaanbieders speelden daar slim op in door sportlessen buiten aan te bieden.'

Maar het faciliteren van sporten en bewegen in de openbare ruimte gaat verder dan alleen het aanleggen van voetbal- en basketvelden. Een interessante ontwikkeling is bijvoorbeeld de komst van de zogenaamde beweegtuin, een park of plantsoen waar fitnessapparaten staan. Ook hardlopen en fietsen in de buitenruimte is flink in opkomst. Het is natuurlijk een mooie ontwikkeling dat we vaker sporten en bewegen, maar het stelt wel eisen aan de openbare ruimte en de inrichting ervan.

Door corona gingen we nog meer op zoek naar andere manieren van sporten en bewegen

Tomas Rongen (links) en Bas van Haren, projectleiders bij Kybys. Foto: Kybys

Meer dan mooie faciliteiten

Op 29 maart 2022 organiseerde Kybys als innovatiepartner van de KNVB op de Campus in Zeist een kennissessie waarin uitgebreid werd gesproken over sporten en bewegen in de openbare ruimte. Bij deze bijeenkomst waren zowel sportambtenaren als ambtenaren ruimtelijke ordening aanwezig. 'Deze laatsten gaven aan dat er door vrijwel álle afdelingen binnen een gemeente een claim wordt gelegd op de openbare ruimte. Dat is ook wel logisch, want de buitenruimte is van ons allemaal en iedereen heeft er allerlei ideeën over. Een integrale benadering van de openbare ruimte, waarin sport en bewegen een grote rol spelen, zou ideaal zijn', zegt Tomas Rongen, projectleider van Kybys. 'Dat gaat een stuk verder dan alleen mooie faciliteiten voor sport en beweging. Goede verlichting en brede toegankelijkheid spelen een rol, maar er kan ook gedacht worden aan duurzaamheid.'

De openbare ruimte leent zich prima om te fietsen en te bewegen.

Van Haren benadrukt dat het versterken van sportief gebruik van de openbare ruimte helemaal niet grootschalig of kostbaar hoeft te zijn, wat vaak wordt gedacht. Zo kun je aansluiten bij ontwikkelingen die al plaatsvinden op andere beleidsterreinen, bijvoorbeeld omgevingsvisies en -plannen. Een integrale benadering van de openbare ruimte, dus. Van Haren: 'Wij hebben bij Kybys ervaren dat sport en bewegen in veel lokale sportakkoorden en gemeentelijk beleid te vinden zijn. Maar we merken ook dat er sprake is van een "tactisch gat": de gewenste situatie zoals die op papier is uitgewerkt, valt in de praktijk soms anders uit. Veel gemeenten willen wel iets doen met sporten en bewegen in de buitenlucht, maar weten niet hoe ze dat moeten aanpakken. Het begint ermee dat de noodzakelijke verbinding tussen sport en openbare ruimte écht doordringt bij de gemeente. Dat is essentieel.' Mede doordat deze beide vakgebieden vertegenwoordigd zijn in de organisatie, begrijpt Kybys als geen ander hoe dit gerealiseerd kan worden. Het is altijd maatwerk, maar er is altijd een weg om beide werelden te verbinden.

Kybys inventariseerde de huidige situatie en deed voorstellen om sport te integreren in de buitenruimte

Vraag en aanbod

Kybys is volop bezig gemeenten te adviseren over het integreren van sport in de openbare ruimte. Bijvoorbeeld in de gemeente Waalwijk, die de sport- en beweegparticipatie van de inwoners structureel wil verhogen. De focus lag op de sportverenigingen en -accommodaties, maar de gemeente signaleerde dat er ook in de openbare ruimte potentie was. Naast de aanwezigheid van openbare trapveldjes en sporttoestellen wilde men ook de openbare ruimte zodanig inrichten dat deze uitnodigt tot sporten en bewegen. Kybys inventariseerde de huidige situatie en deed voorstellen om sport te integreren in de buitenruimte.

Ook de gemeente Amsterdam heeft grote ambities. In stadsdeel Zuidoost wil de gemeente de sport- en beweegparticipatie structureel verhogen door het aanbod beter te laten aansluiten op de veranderende behoefte van inwoners. Kybys ontwikkelt samen met het Kenniscentrum Sport & Bewegen (KCS&B) een monitor 'sport en bewegen' voor Amsterdam Zuidoost. 'De gemeente ziet in dat er de komende jaren flink wat nieuwe bewoners in het stadsdeel komen. Vaak hebben deze mensen heel verschillende profielen. Deze diversiteit heeft consequenties voor de sport- en beweegbehoefte, zowel voor sporten waarvoor accommodaties nodig zijn als voor sporten in de openbare ruimte', legt Van Haren uit. 'Door inzichtelijk te maken op welke manier de vraag zal veranderen, heeft de gemeente in beeld hoeveel ruimte er in de toekomst nodig is om iedereen te kunnen laten sporten en bewegen.' Omdat ook in Amsterdam geldt dat er door verschillende afdelingen een claim wordt gelegd op de openbare ruimte, helpt deze concrete input bij het gesprek met afdelingen zoals Maatschappelijk Vastgoed en Openbare Ruimte.

Op de KNVB Campus in Zeist organiseerde Kybys op 29 maart een kennissessie over sporten en bewegen in de openbare ruimte. Foto: Kybys

Utopia?

De aansluiting tussen sport en openbare ruimte, dat is volgens Van Haren en Rongen de grootste uitdaging voor de komende jaren. 'Het is vooral belangrijk dat het allemaal niet te vrijblijvend is', vindt Rongen. 'In Waalwijk zagen we bijvoorbeeld dat de ambtenaren door ons advies min of meer gedwongen werden om concreet met de inrichting van de openbare ruimte aan de slag te gaan. Dat zorgt uiteindelijk ook voor resultaat.' Van Haren vult aan: 'Sportambtenaren horen het aan de lopende band: er ligt ook een mooie kans door de komst van de Omgevingswet. Behalve dat gemeenten gedwongen worden om na te denken over hun openbare ruimte en de wijze waarop deze moet worden ingericht, kan er bijvoorbeeld een programma sport en bewegen worden opgezet. Hierin kunnen duidelijke kaders worden gesteld op basis van de vraag en behoefte van inwoners en kan gekeken worden naar de verschillen tussen de bestaande en de gewenste situatie. We hopen dat sport en bewegen op die manier niet vergeten worden bij het inrichten van de openbare ruimte.'

Hierin zit ook een flinke uitdaging. De openbare ruimte moet tegenwoordig aan veel eisen voldoen. Naast veel groen in de vorm van bomen en planten willen bewoners ook graag dat voorzieningen goed toegankelijk zijn, dat er gesport kan worden en dat er bijvoorbeeld speel- en parkeervoorzieningen zijn. En dan moet er ook aandacht zijn voor duurzaamheid. Een flinke klus, waarover gemeenten zich met de Omgevingswet op komst uitgebreid gaan buigen. Van Haren en Rongen hebben een duidelijk wensenpakket in hun hoofd: 'Ik droom weleens van een soort Kybys- Utopia', zegt Van Haren lachend. 'Met mooi duurzaam gebruik van de openbare ruimte, aandacht voor sport en beweging en duurzame bebouwing. We hebben daar als Kybys genoeg ideeën over.'

LEES OOK Voordeel van een bouwteam: alle kennis centraal bij elk project 27-12-2021 | ARTIKEL 256 sec

LOGIN   met je e-mailadres om te reageren.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie