Gemeenten laven zich aan groene 'pocketparcs' strategie in Alkmaar: 'Hier worden mooie slagen gemaakt' |
|
|
|
|
 |
| 335 sec |
Rondleiding van Stadswerk072 langs vergroende gebieden maakt indruk
Van stenig, verwaarloosd en onaantrekkelijk naar kleurrijk en biodivers. Dat is de transformatie die 30.000 m2 aan openbare ruimte in de gemeente Alkmaar in drie jaar heeft ondergaan. En het einde is nog lang niet in zicht. Op verzoek van vele gemeenten organiseerde Stadswerk072 onlangs een rondleiding langs de verschillende projecten. De redactie van Stad + Groen liep mee.
 |
'Kijk, dat men bij de aanleg van dit gebied voor deze versteende oplossing heeft gekozen. Waarom?' Het is een vraag die Paul Weidema, senior projectleider bij Stadswerk072, zichzelf meer dan eens hardop stelt deze dag. Zo ook bij de eerste stop van de rondleiding bij de Laan van Bath. Speciale fotoprints bieden, net als op de andere locaties, een overzichtelijke blik op de oorspronkelijke en de huidige situatie. 'Vanaf het fietspad tot aan de gevel van de woningen lag hier verharding', wijst Weidema. 'Nergens voor nodig. Aan het onkruid kun je zien dat de bestrating niet of nauwelijks werd gebruikt.' Volgens de projectleider is op veel plekken in Alkmaar vroeger niet goed nagedacht over de gemaakte keuzes. 'Op papier kunnen plannen van ingenieursbureaus er logisch uitzien, terwijl ze in de praktijk niet werken. Ook in gebieden die we reeds hebben aangepakt jeuken mijn handen soms nog steeds.'
 | | Speciale fotoprints geven inzicht in de oorspronkelijke en de huidige situatie. |
|
|
Meest inspirerende stad van Europa
Op plekken als de Boeierstraat, het Frans Coenenpad en de verschillende pleinen rees hetzelfde beeld op. Extra bijzonder dus dat gemeente Alkmaar zich inmiddels de meest inspirerende stad in Europa mag noemen als het gaat over het vergroenen van de leefomgeving. Het won onlangs de Green Cities Europe Award omdat in drie jaar tijd 30.000 m2 aan groen in de stad is bijgekomen. Deze duurzame operatie legt Alkmaar geen windeieren. Door de vergroening van de openbare ruimte is het vastgoed in de gemeente Alkmaar meer waard geworden, vertelde Sytse Berends van De Groene Stad tijdens een lezing voorafgaande aan de rondleiding. 'Bovendien leveren alle projecten een positieve bijdrage aan de biodiversiteit en de klimaatbestendigheid, denk aan verkoeling en afvoer van water tijdens regenbuien, en zorgen ze voor een gezondere werk- en leefomgeving.' Alkmaar is volgens hem een gemeente die met een hands on aanpak, zonder een jarenlang durende planning te hanteren, grote successen heeft behaald. 'Bovendien heeft men hiervoor geen torenhoge kosten hoeven te maken', stelde hij.
 | | Paul Weidema hield een lezing over de quick wins in Alkmaar. |
|
|
De 'pocketparcs' strategie
Dit werd bevestigd door Weidema, die ook een lezing verzorgde. In 2020 heeft de Alkmaarse politiek unaniem de plannen 'Kansen voor de Vergroenen' en 'Kansen voor Biodiversiteit' omarmd en ten doel gesteld. De ambitie was om binnen zeven jaar 50.000 m2 extra groen te realiseren in Alkmaar en de biodiversiteit te vergroten. In 2020 vergroende Weidema met zijn team 11.000 m2, in 2021 12.000 m2 en in 2022 9.000 m2. Dit jaar staat de teller na vier maanden al op 5.000 m2. Kenmerkend voor zijn aanpak is de 'pocketparcs' strategie: met quick wins heeft hij met zijn team kleine pleinen in korte tijd veranderd van grijs naar groen.
Dat geldt bijvoorbeeld voor het Arkplein, waar 1400m2 aan bestrating is vervangen door groen, insectenhotels en speeltoestellen. Het groen bestaat uit 45 bomen in 11 verschillende soorten, een combinatie van kruiden en bloembollen op maat en een mix van heesters en vaste planten. Robbert Uittenbogaard, directeur van JUB Holland, gaf tijdens de rondleiding een toelichting op het toegepaste concept Bonte Berm op het Arkplein. 'De bomen en vaste planten hebben we als uitgangspunt genomen en de bollen vormen het sausje. We hebben ervoor gekozen om roze tinten in de bloembollen terug te laten komen. Die zie je bijvoorbeeld aan de botanische tulpjes, anemonen, en narcissen. Bloeitijden en hoogtes hebben we op elkaar afgestemd, waardoor een vloeiend geheel is ontstaan.'
|
|
'De bomen en vaste planten hebben we als uitgangspunt genomen en de bollen vormen het sausje'
| |
|
Biodiversiteit betekent minder maaien
Volgens Uittenbogaard creëert Stadwerk072 met het concept van JUB Holland zeven tot acht maanden bloeitijd. 'En dat scoort ontzettend goed bij inwoners van Alkmaar. Biodiversiteit betekent ook gewoon minder maaien. Bloembollenmengsels kunnen van het voorjaar tot aan de zomer bloeien. Daarna nemen de kruiden en de vaste planten het over. Je ziet dat er dan een zeer kleurrijk geheel ontstaat. Dat de opkomst tijdens deze bijeenkomst zo groot is, betekent dat veel gemeenten potentie zien in de aanpak in Alkmaar.'
Kenneth Abercrombie, teammanager buitenruimte van de gemeente Heemstede, knikt instemmend. Hij maakt deelgenoot uit van het gezelschap en is onder de indruk van de gerealiseerde projecten. 'Er worden hier mooie slagen gemaakt op het gebied van vergroening. Heemstede is een stuk kleiner dan Alkmaar, maar ik zie oplossingen voorbij komen waar we zeker iets mee kunnen. Denk aan het toepassen van halfverharding in paden, andere soorten bemesting en andere boomsoorten. Bij het herinrichten van straten proberen we overigens al meer te vergroenen. Dit willen inwoners ook, merken we. Onderwerpen als biodiversiteit en klimaatadaptatie leven enorm.'
 | | Paul Weidema geeft een toelichting op de toegepaste innovaties op het Arkplein. |
|
|
Diversiteit door verschralingsbeheer
Kevin Bruin, ecoloog bij Stadswerk072, gaf in stadpark Rekerhout een voorbeeld van hoe hij de biodiversiteit vergroot door verschralingsbeheer toe te passen. Met een overgang van nat naar droog heeft hij natuurlijke overgangen weten te creëren, die ruimte bieden aan een grote verscheidenheid aan planten en dieren. 'Ook door voedselarme omgevingen af te wisselen met voedselrijke is meer diversiteit ontstaan', legde hij uit. 'We staan nu op een plek waar ruimte is voor honderd tot honderdvijftig soorten planten, waarbij iedere plant twee tot drie verschillende insectensoorten trekt. We kunnen in dit stadspark een hele biodiverse ruimte laten ontstaan op een relatief klein oppervlak.' Bruin wees ook op het nabijgelegen vlonderpad, waaromheen kievitsbloemen, dotterbloemen en orchideeën zorgen voor een rijke leefomgeving. 'Kleine hoogteverschillen van nog geen vijf centimeter hebben hier al zoveel effect, dat er ruimte is ontstaan voor veel verschillende vegetaties', vertelde hij. 'Met verschralingsbeheer werken we hier zoveel mogelijk naar toe.'
 | | Kevin Bruin past verschralingsbeheer toe in stadpark Rekerhout. |
|
|
Het Urkplein
'Als je op deze plekken loopt, dan waan je jezelf niet in een stad', merkte Weidema op tijdens de wandeling over de vlonder. De rondleiding leidde de deelnemers in de slotfase richting het Urkplein, het grootste project tot nu toe. Hier is een kleine 2750 m2 oppervlakte vergroend. Waar dit plein voorheen een verwaarloosde indruk maakte, is er nu ruimte gemaakt voor kruiden, bloembollen, besdragende planten, insectenhotels en 21 verschillende boomsoorten. Van het hout van de aan kastanjebloedingsziekte leidende, gekapte kastanjebomen zijn meubelen en speeltoestellen gemaakt. Om de biodiversiteit te vergroten is ook op deze plek gebruik gemaakt van het concept De Bonte Berm van JUB Holland. Verder zijn vaste planten van het concept Urban Bee Graden van GreentoColour en JUB Holland geplant, zijn de wilde bloemenmatten van het concept Urban Meadows van Flower Your Space in de wadi gelegd en is de klimaatadaptieve parkeeroplossing aquaParker van Morssinkhof Infra toegepast.
'Het Urkplein is een perfect voorbeeld van wat je allemaal kunt doen op gebied van groen', aldus Weidema. 'Inwoners zijn ontzettend blij met de nieuwe inrichting van het kleurrijke park. Zij zijn ook betrokken bij het proces en hebben in samenwerking met woningcorporatie Woonwaard de gevels van de bergingen vergroend met Vuurdoorn. Dit groen is door de bewoners geadopteerd en wordt door henzelf onderhouden. Net als bij onze andere projecten zorgen we er met bijenlinten, natuurlijke oevers en gefaseerd maaien voor dat we extensief onderhoud plegen.'
 | | Rondom het vlonderpad zorgen kievitsbloemen, dotterbloemen en orchideeën voor een rijke leefomgeving. |
|
|
Het geheim
Weidema sloot de rondleiding af door enkele vragen te beantwoorden over het geheim achter het succesverhaal van Alkmaar. 'Beheer en projecten zijn bij Stadswerk072 in hetzelfde team ondergebracht, waardoor we werken met korte lijnen en snel kunnen schakelen. Ontwerp, realisatie en onderhoud doen we allemaal in eigen beheer. Daarnaast maken we dankbaar gebruik van onze groenpartners en is ons team perfect op elkaar ingespeeld. In korte tijd hebben we veel versteende omgevingen aan kunnen pakken. Ik ben ervan overtuigd dat andere gemeenten, waar dezelfde situaties zich voordoen, dit soort resultaten ook kunnen bereiken. Maak plannen, stem ze af en breng ze in de praktijk, is mijn advies. Daarnaast moet je bewustwording creëren onder inwoners. De komende jaren gaan we door met het vergroenen van de openbare ruimte. Zo staat de omgeving Laat-West in de Alkmaarse binnenstad hoog op de agenda. Net als in andere gemeenten zijn centrumgebieden en bedrijventerreinen de plekken waar de meeste winst te behalen valt.'
 | | Paul Weidema (m) neemt het Certificaat voor NL Terreinlabel in ontvangst van Lodewijk Hoekstra. Links op de foto burgemeester Anja Schouten. |
|
|
Opening Urkplein
Burgemeester Anja Schouten en tv-tuinman Lodewijk Hoekstra openden vrijdag 21 april het vergroende Urkplein. Hoekstra sloot zijn toespraak af door het Urkplein te belonen met het Certificaat voor NL Terreinlabel.Tijdens de opening onthulden de burgemeester en Lodewijk de nieuwe tekst over de vergroening bij kunstwerk 'het wapperende handje'. De partners die hebben meegewerkt aan de vergroening van het Urkplein vertelden de bezoekers op de speciale Groenmarkt alles over de toegepaste innovaties. Daarnaast zette Stadswerk072 samen met Schouten, Hoekstra en de andere aanwezigen duizenden regenwormen uit, die de grond luchtiger maken. Ook werd ter plaatse nog een groeiplaatsverbetering toegepast bij een aantal bomen, werden de laatste kruidenmatten rondom de plas aangebracht, werd het laatste insectenhotel geplaatst en gevuld en was er een quiz over bloembollen. Bovendien konden bewoners voor het NK Tegelwippen tuintegels inleveren. In ruil hiervoor kregen zij een zakje bloemenzaden.
|
 | | De partners die hebben meegewerkt aan de vergroening van het Urkplein vertelden de bezoekers op de speciale Groenmarkt alles over de toegepaste innovaties. |
|
|
Green Cities mengsel
Ter ere van de Green Cities Europe Award heeft JUB Holland een speciaal Green Cities mengsel samengesteld. Door toepassing van vijftien soorten bolgewassen biedt het mengsel van februari tot mei nectar en pollen aan nuttige insecten. De bollen in het mengsel zijn biologisch gekweekt. 'Het mengsel is reeds in Alkmaar aangeplant, maar beschikbaar voor alle steden en dorpen die op 'award winning'-niveau willen werken aan biodiversiteit', aldus directeur Robbert Uittenbogaard van JUB Holland.
|
 | | Burgemeester Anja Schouten en Lodewijk Hoekstra onthullen de nieuwe tekst over de vergroening bij kunstwerk 'het wapperende handje'. |
|
|
Inschrijven voor Green Cities Europe Award
De Green Cities Europe Award is een initiatief van de European Nurserystock Association (ENA). In dit programma werken dertien landen samen om te benadrukken wat de meerwaarde is van groen in de stedelijke omgeving. Naast Nederland doen België, Duitsland, Zweden, Portugal, Polen, Italië, Ierland, Hongarije, Frankrijk, Griekenland, Denemarken en Bulgarije mee aan het programma. De inschrijving voor de European Green Cities Award 2023 is inmiddels gestart. Wie volgt het voorbeeld van Alkmaar? Inschrijven kan nog tot 30 juni op award.thegreencities.eu.
|
| LOGIN met je e-mailadres om te reageren. |
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
|
 | |
Agribex 2025
|
woensdag 3 december 2025
t/m zondag 7 december 2025 |
|
|
|
|
|
|
|
