Animo voor ecologisch bermbeheer in Arnhem neemt alsmaar toe, zelfs in de binnenstad: 'Steeds meer verzoeken om minder te maaien' |
|
|
|
|
 |
| 214 sec |
De gemeente Arnhem zet zich op buitengewone wijze in voor ecologisch bermbeheer. Dit is op de opvatting van Arjan Vriend (directeur-bestuurder Stichting Landschapsbeheer Gelderland), Joop Spijker (senior onderzoeker Wageningen Universiteit) en Anthony Stip (De Vlinderstichting). Zij reikten als driekoppige jury onlangs de Beste Bermbokaal uit aan Cecilia Klein en Vivienne van Sante van de gemeente Arnhem. Welke tips hebben zij voor gemeenten die aan de slag willen met ecologisch beheer? En hoe maak je ecologisch bermbeheer succesvol?
| Cecilia Klein en Vivienne van Sante ontvangen de Bermbokaal van gedeputeerde dhr. Zoet. |
We spreken met Cecilia Klein, senior beheerder in het cluster Openbare Ruimte van de gemeente Arnhem. Om maar direct met de deur in huis te vallen geeft ze een antwoord op de eerste vraag. 'Begin ergens in het klein', vertelt ze. 'Desnoods richt je ergens in je gemeente een proefgebied in. En wat heel erg belangrijk is: neem je bewoners mee in dit proces. Doe je dat, dan kun je een heel eind komen. De wereld is niet maakbaar, zoals veel mensen nog steeds denken. Laat je de natuur zijn gang gaan, dan kunnen er mooie dingen ontstaan.'
|
|
Inmiddels worden de bermen in Arnhem voor 80 procent op ecologische wijze beheerd. Voor de openbare ruimte geldt een percentage van 50 procent. 'En dit areaal neemt alleen maar toe'
| |
|
Biodiversiteit en leefbaarheid
Klein weet waarover ze praat. Ze is al 27 jaar in dienst van de gemeente, waarvan de laatste tien jaar als senior beheerder in het cluster Openbare Ruimte. En al meer dan dertig jaar past de gemeente Arnhem ecologisch beheer toe. Samen met Vivienne van Sante, stadsdeelmanager wijkonderhoud bij de Gemeente Arnhem, vormt zij een succesvolle tandem. 'Vivienne heeft een enorme passie voor kruidenrijke vegetatie', legt ze uit. 'Als groenbeheerder van de stad is het voor mij waardevol om met haar te sparren over nieuwe ontwikkelingen. Samen inventariseren we waar we staan en onderzoeken we hoe we het nog beter kunnen doen. Biodiversiteit en leefbaarheid vormen hierin de leidraad. Daarnaast hebben we veel steun van onze toezichthouders, die precies in het oog hebben wat er speelt op het gebied van grasbeheer.'
 | | Op dit voormalige gazon wordt sinds jaren twee keer gemaaid en afgevoerd. Er is niets ingezaaid. |
|
|
Bekend met keurmerken
Van Sante en Klein kregen de Beste Bermbokaal uitgereikt tijdens een symposium over ecologisch berm- en groenbeheer in het provinciehuis in Arnhem. Op die dag hield Anthonie Stip van De Vlinderstichting een presentatie over het keurmerk Kleurkeur Groen en Kleurkeur Blauw, die zijn ontwikkeld in samenwerking met Stichting Groenkeur. Het is zeker niet zo dat Klein zich verveelde tijdens deze lezing, maar nieuw was het allemaal niet wat ze te horen kreeg. 'We waren al bekend met Kleurkeur Groen en hadden de cursus ook gevolgd. Vooral her nieuwe Kleurkeur Blauw had onze interesse. We merkten dat we veel zaken die werden aangedragen in de praktijk al toepassen. Neem bijvoorbeeld het gefaseerd maaien van oevers in het nieuwe Kleurkeur Blauw: dat hebben we al lang en breed in onze maaikaarten en onze bestekken staan. Dat wil overigens niet zeggen dat we niet altijd blijven zoeken naar verbeterpunten in ons beheer. We zijn een lerende organisatie. Ik denk dat we mede daarom ook de prijs hebben gekregen.'
|
|
'Neem bijvoorbeeld het gefaseerd maaien van oevers in het nieuwe Kleurkeur Blauw: dat hebben we al lang en breed in onze maaikaarten en onze bestekken staan'
| |
|
Maaiers gaan zelf nadenken
In de gemeente Arnhem worden de grasvelden voor de helft beheerd als kruidenrijk gras en een tot drie keer per jaar gemaaid. Het beheer is volledig geborgd in de bestekken en een deel daarvan wordt door een externe partij gemonitord door middel van een biodiversiteitsindex. Dit blijkt onder andere uit de wijze waarop Van Sante de aannemer aanstuurt. De delen van de kruidenvegetatie die de maaiers moeten laten staan worden niet allemaal aangewezen, maar er wordt gewerkt met 'spelregels voor de maaimachinisten'. 'Elk begin van het nieuwe jaar reiken we op een A4'tje een werkinstructie uit waarin staat hoe er gemaaid dient te worden', legt Klein uit. 'Door in persoonlijke gesprekken uit te leggen waarom we bepaalde acties uitvoeren, neem je maaiers mee in het proces en gaan ze zelf nadenken over hun handelen. Het gevolg is dat ze enthousiaster worden over ecologisch maaibeheer en zelf hun eigen keuzes maken.'
 | | Op verzoek van bewoners wordt dit gazon minder gemaaid (twee keer per jaar). Het eerste jaar is meteen al veel bloeiends te zien. Ook hier is niets bijgezaaid. |
|
|
Verzoek tot minder maaien
Om de bewoners uit te leggen wat de gemeente doet en waarom worden er informatieve voorlichtingsfilmpjes ingezet. In 2022 is Arnhem door Nederland Zoemt uitgeroepen tot bij-vriendelijkste gemeente van Nederland. Klein: 'Indien we maaien, doen we dit zo insectvriendelijk mogelijk. Net als de maaiers worden ook bewoners enthousiast van onze aanpak. We krijgen steeds meer verzoeken om minder te maaien. We zijn ooit begonnen met het maaien van grote delen aan de randen van de stad, nu komt de stad zelf steeds meer aan beurt. Zo zijn we in hart van de stad op een deel van de singels begonnen met twee keer te maaien. Dat is met gejuich ontvangen, we krijgen nul klachten. Door steeds meer verfijning aan te brengen komt de natuur terug in de stad.'
|
|
'We zijn ooit begonnen met het maaien van grote delen aan de randen van de stad, nu komt de stad zelf steeds meer aan beurt'
| |
|
Inzaaien met inheems materiaal
Inmiddels worden de bermen in Arnhem voor 80 procent op ecologische wijze beheerd. Voor de openbare ruimte geldt een percentage van 50 procent. 'En dit areaal neemt alleen maar toe', aldus Klein. 'De doelstelling is om zoveel mogelijk gras ecologisch te beheren, tenzij er een reden is om dit niet te doen. Het zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat de verkeersveiligheid in het geding is. Of dat er voor kinderen op speelplekken onvoldoende ruimte overblijft om te kunnen spelen. Soms zijn mensen er nog niet aan toe, dan blijft het nog gazon. Maar we blijven het gesprek aangaan om de ecologische versnelling erin te houden.'
 | | Op dit gazon op klei hebben zich allerlei voorjaarskruiden gevestigd. |
|
|
Verbetering in aanlegproces
Verder streeft de gemeente naar verbeteringen in het aanlegproces. 'We willen zoveel mogelijk werken met groen wat spontaan opkomt', aldus de groenbeheerder. 'Als je tot inzaaien overgaat, doe het dan met streekeigen materiaal. Daarin onderzoeken we hoever we kunnen gaan. Ook willen we gazons zoveel mogelijk ecologisch beheren. We maaien gazons nu zestien keer per jaar, wat al behoorlijk weinig is. We starten zo laat mogelijk met maaien om de voorjaarsbloeiers in het gazon tot bloei te laten komen. Als er in het gazon veel in bloei staat, moet je hier omheen maaien. Hiervoor een deel van het gazon een keer overslaan met maaien kan prima.'
Foto's: Cecilia Klein, gemeente Arnhem
|
|
|
 |
|
Tinka Chabot
maandag 15 januari 2024 |
|
Goh, waarom zie ik hier zo weinig van terug? Ik woon in het centrum en daar begint niet het maaiseizoen, maar het afvalversnipperseizoen. Ik heb dat al zovaak gemeld, maar het wil maar niet indalen. In plaats van bloemen ligt er kapot gemaaid glas, blik, karton, plastic en verder alles wat er rond slingert. Echt zonde. Zelfs alle duizendbladjes, paardenbloemen en verder alle stoepplantjes worden vakkundige weggemaaid of weggestoomd. De peuken en de blikjes blijven dan weer wel liggen. Dat is minder erg dan een bloeiende paardenbloem. Maar ga zo door Arnhem. Wellicht mag ik het nog een keer aanschouwen. |
|
|
Tip de redactie
|
