Spel-brekers of spel-makers? |
|
|
|
|
 |
| 348 sec |
De winnaar van de Circulair Spelen Award 2024
Wanneer is 'circulair spelen' nou écht circulair? Enkel en alleen als de materialen van speeltoestellen duurzaam zijn, of zijn er wellicht nog andere factoren aan te wijzen die een speelplek circulair maken? Wat bijvoorbeeld te denken van speelfrequentie? Is er iets te zeggen voor de gedachte dat een circulaire en duurzame speelplek niet alleen bestaat uit circulaire materialen, maar ook de magie van aantrekkingskracht heeft? Immers: alleen als het leuk is, blijven kinderen komen. En wie kunnen dat nou beter beoordelen dan kinderen? Speelexperts bij uitstek! De vakjury beoordeelde hoe circulair de materialen van de speelplekken zijn.
| Voltallige jury, v.l.n.r.: Lotte, Eline, Ela, Jasmijn, Timo, Linus, Evi, Roas, Lizzy en Neymar |
Die jury bestond uit Diana den Held, docent Circulaire Economie aan de Rotterdam School of Management, Erasmus University en lid van denktank Het Groene Brein, Saskia van Hoore, bestuurslid Stichting Ruimte voor de Jeugd, Denise van der Schaft, projectleider bij Stichting het Gehandicapte Kind en Liesbeth van Tilburg, eigenaar van Vrouwenhof speeltuin en pannenkoekenrestaurant in Roosendaal en winnaar van vorig jaar.
Makkelijk scoren of vernieuwend?
Maar het beoordelen van materialen op circulariteit bleek nog niet zo eenvoudig. Want wanneer zijn die nou écht circulair? Neem bijvoorbeeld Robinia hout. Tegenwoordig wordt bijna alles dat 'groen' is ervan gemaakt. Robinia is duurzaam als het conform de EU-regelgeving wordt geoogst, maar is het niet belangrijker om te weten hoe het behandeld is? Hoort het na chemische behandelingen nog in de biosfeer, of is het eigenlijk afval geworden? Dat blijft vaak onduidelijk.
Gerecycled RVS is ook duurzaam, maar twintig jaar geleden werd ook al tachtig procent hergebruikt. Wordt het nu niet vooral gepromoot omdat het woord 'gerecycled' goed klinkt? Echt baanbrekend is het niet. Eén van de juryleden verwoordde het als volgt: 'Het voelt bijna als een marketingtruc, vergelijkbaar met hoe kwark nu als 'eiwitrijk' wordt verkocht. Iets dat altijd al zo was.'
En hoe zit het met de rest van de materialen? Bij een aantal projecten waren bijvoorbeeld touwconstructies te zien die niet genoemd werden. Of die circulair zijn, blijft dan onbekend.
 | | Vakjury |
|
|
Groepsuitbreiding en vogelnestjes
In de vorige editie van Stad + Groen stelden we de voltallige kinderjury al kort voor. Voltallig bleek die echter allerminst, want toen er eenmaal gejureerd moest worden, hadden nóg twee kinderen zich aangesloten bij de groep van acht. Al tijdens het maken van de foto's op het schoolplein mochten we op veel nieuwsgierigheid rekenen. 'Waarom maak jij foto's van hen?' En eenmaal gehoord dat het om een verkiezing ging: 'Doet onze school ook mee?' Het klimrek op de groepsfoto wordt door alle kinderen erg leuk gevonden. 'Je kunt er op klimmen, liggen, aan hangen, slingeren en er bijvoorbeeld een vogelnestje maken.' Een 'vogelnestje': met handen en voeten aan het klimrek hangen, terwijl je een holle rug maakt.
Kleur = bloemen en planten
Voor mij was het toch wel een eye-opener dat enkele kinderen natuur als belangrijk benoemden. Als ze het over 'meer kleur' hadden, doelden ze op bloemen en planten, niet eens zozeer op kleurrijke toestellen.
De gemiddelde leeftijd van de kinderjury is negen, een enkel lid is wat jonger. Van allemaal wilden we weten wat hun lievelingseten is en wat ze het liefste doen als ze buitenspelen.
De speelexperts
Ela: pizza, klimrekken en in de zomer op een luchtbed in het water
Eline: pizza tonijn, parcoursen
Evi: uiensoep zonder kaas, zandbak en klimmen
Jasmijn: spaghetti, klimmen
Linus: pizza, klimmen in klimtoestellen
Lizzy: kip tandoori, klimmen
Lotte: spaghetti - lasagne - pizza, klimbrug, heuvel met tunnel, kabel- en glijbaan
Neymar: sushi met krokante garnaal en zalm, zandbak en hoge glijbaan
Roas: friet met een snack, kabelbaan en klimparadijs waar je alle kanten op kunt
Timo: spaghetti carbonara, klimmen en tikkertje
|
'Speelcirculariteit'
Toen de vakjury eenmaal tot een Top-3 van circulaire speelplekken was gekomen, beoordeelde de kinderjury die op 'speelcirculariteit'. Die Top-3? Speeleiland met een insectenwand en wilgentunnel in Culemborg (Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook), Europarcs in Susteren en Sterrenschool het Universum in Almere.
And the winner is...
De absolute winnaar is Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook, ingericht door SW Advies. Eigenaar Sander Werkhoven adviseert en realiseert unieke, uitdagende en inspirerende speelplekken waar kinderen zich urenlang kunnen vermaken. Hij is gespecialiseerd in (val-dempende) ondergronden en speelplaatsinrichting waar spelen en bewegen de hoofdrol hebben. Innovatie, circulair werken en duurzaamheid staan hierbij centraal. Van speeltuin tot boomspiegel, van indoorspeelplaats tot beweegroute en van groen schoolplein tot daktuin.
Dit project is in samenwerking met gemeente Culemborg en SamenSpeelFonds (wilgentunnel en insectenwand) tot stand gekomen.
 | | Een spannende heuvel met talloze klim- en speelmogelijkheden bij Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook in Culemborg |
|
|
Over Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook
Je zou het niet zeggen, maar wat nu een duurzame en toegankelijke speelplek is, was ooit een hondenpoepveld. Inmiddels liggen er natuurlijke heuvels met grote speeltoestellen en glijbanen. Extra leuk: de verschillende eilandjes zijn over het water heen met elkaar verbonden door speeltoestellen. Men koos voor duurzame materialen, zoals dikke boomstammen, klimtouwen en een zandspeeltoestel. De ondergrond bestaat uit gerecyclede kurkvloeren van oude wijnkurken en circulair kunstgras met natuurlijke infill. Over dat laatste had de vakjury nog wel wat aanvullende vragen, die we voorlegden aan Sander Werkhoven, eigenaar van SW Advies en Realisatie.
Zo vroeg de jury zich bijvoorbeeld af of de kurk wordt behandeld om langer mee te gaan. Want is kurk anders wel een lang leven beschoren? Werkhoven: 'De kurk wordt niet behandeld, kurk is een heel stevig materiaal, dat bijvoorbeeld de kurkeik beschermt tegen bosbranden. Kurk vergaat ook niet gemakkelijk, de levensduur van kurk ligt hoger dan veel niet natuurlijke materialen. Voor de "extreme delen", zoals direct onder de schommel of rond een draaitoestel kijken we naar mogelijkheden om dit extra duurzaam te maken. Vooralsnog zijn deze slijtplekken voor alle val-dempende ondergronden een uitdaging.'
Ook over het ONE-DNA kunstgras is had de jury een vraag. Het materiaal is polyethyleen (PE) en ligt op een plek waar het slijt, dus worden dat geen microplastics? Werkhoven vertelt: 'Van alle nieuwe vaste ondergronden bestaat negentig procent uit kunstgras, omdat het een goedkope oplossing is die makkelijk beschikbaar is. Door het ONE-DNA kunstgras zorgen we er in ieder geval voor dat materiaal aan het einde van de levensduur kan worden verwerkt tot nieuwe hoogwaardige producten. Met normaal kunstgras is dit niet mogelijk, hiervan kunnen hooguit bermplanken en picknick tafels worden geperst.'
 | | Het water over: het kan moeilijk en wat gemakkelijker bij Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook in Culemborg |
|
|
En tenslotte: de gerecyclede autobanden, zijn die écht verantwoord circulair te krijgen? 'De onderlaag wordt compleet gebonden, dus er zijn geen loskomende rubberdelen', begint Werkhoven. 'We zijn inmiddels al redelijk ver met het recyclen van oude rubbervloeren en tigermulch vloeren. Het is de bedoeling om in de toekomst de onderlaag te maken met gebruik van gerecyclede, oude rubber ondergronden.'
Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook, spelen of niet?
De kinderen zijn enthousiast over de samenspeelplek op het Speeleiland. Het idee van een eiland, met klimtoestellen en water, valt bijzonder in de smaak. Lizzy geeft het een 9 omdat je via een plank naar de overkant kunt zonder echt te klimmen, en Neymar, die van de natuur en insecten houdt, geeft zelfs een 10 voor de insectenwand en de avontuurlijke sfeer. Evi en Jasmijn vinden de plek spannend met zijn steile glijbaan en mogelijkheden om rond te draaien, wat van beiden ook een 10 oplevert. Timo en Roas waarderen de kleurrijke uitstraling en de spanning van het water, waar je zelfs in zou kunnen vallen. Dat zorgt voor avontuur, vinden ze. Toch heeft niet iedereen het eiland zo hoog gewaardeerd; Ela bijvoorbeeld, die weliswaar graag natuur ziet, vreest het zand in haar schoenen en zou het gras liever zonder mierenholen zien. Tenslotte vragen Linus en anderen zich af wat een mysterieus rond speeltoestel precies doet - misschien is een uitleg erbij een idee.
Over het geheel genomen krijgt het Speeleiland hoge cijfers door de natuurlijke en spannende speelelementen die het avontuurlijke speelplezier stimuleren.
 | | Op ontdekking in de wilgentunnel bij Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook in Culemborg |
|
|
 | | De insectenwand bij Samenspeelplek Speeleiland Parkstrook in Culemborg |
|
|
Europarcs
De tweede plaats is voor BOERplay. Het bedrijf ontwerpt en richt speel- en beweegruimtes in. Met ruim 60 jaar ervaring heeft men zich gespecialiseerd in toegankelijke en uitdagende speellandschappen, gebaseerd op verschillende speltypes van kinderen: van natuurlijke en fantasierijke tot inclusieve speelomgevingen. Men gebruikt duurzame materialen en eigen ontwerpen om veilige speelplekken te creëren voor alle leeftijden en mogelijkheden. Ook jongeren, volwassenen en ouderen worden betrokken, wat bijdraagt aan een actieve levensstijl voor iedereen.
Europarcs, spelen of niet?
Europarcs werd door kinderen enthousiast beoordeeld, maar met gemengde meningen over de variatie en uitdaging. Lizzy gaf aan het leuk te vinden dat ze zelf kan kiezen hoe ze het klimrek gebruikt, maar mist wel een schep om in het zand te spelen. Ze geeft het een 8. Voor wie een beetje spanning zoekt, was Evi onder de indruk van de stenen bij het water, waarmee je een pad kunt maken of bootjes tussendoor kunt laten varen. 'Mag ik boven de 10 geven? Nee? Dan een 8', zei ze vol enthousiasme.
Toch plaatsten sommigen een kritische noot: Timo vond het speeltoestel te ingewikkeld voor jongere kinderen en gaf een 4. Linus vond het wel wat saai en had liever een kabelbaan of hoog klimnet gehad; hij gaf een 6,5. Roas daarentegen was juist heel blij met het klimmen en water, en gaf een dikke 9.
Over het algemeen waardeerden de kinderen de speeltoestellen die je zelf op je eigen manier kon gebruiken. Hoge klimrekken en elementen met water vielen vooral in de smaak, al wilden sommigen nog wat meer uitdaging.
 | | Bovenaanzicht van Europarcs in Susteren |
|
|
 | | Spelen met water en zand bij Europarcs in Susteren |
|
|
Sterrenschool het Universum in Almere
En de derde plaats tenslotte gaat naar Speelplan. Men geeft advies op het gebied van beleid en beheer van (openbare) speelruimte en kan het ontwerp van de speelruimte vanaf de inspraak tot en met de begeleiding van het realisatieproces uitvoeren. Om te zorgen dat de speelruimte veilig is én blijft, voert Speelplan onder andere veiligheidsinspecties en risicoanalyses uit. Dit doet men met behulp van een eigen beheersysteem, ABS (Aantoonbaar beheer systeem), of het beheersysteem van de opdrachtgever. Ook biedt Speelplan ondersteuning bij keuringstrajecten en geeft men diverse trainingen over alle facetten binnen het spelen, zowel aan beginners als professionals.
Sterrenschool het Universum, spelen of niet?
De speelruimte bij Sterrenschool het Universum krijgt gemengde reacties, maar de kinderen waarderen vooral de veelzijdigheid en mogelijkheden voor sociaal spel. Lizzy vindt het fijn dat het zand een zachte ondergrond biedt, ideaal om in te spelen. 'Je valt hier niet zo hard', merkt ze op. Jasmijn geniet van de hangmat om lekker in te ontspannen en geeft de speelruimte een 7. Roas, die het plein een 8 geeft, ziet mogelijkheden om te chillen en met vrienden te kletsen, en ziet tikkertje spelen als een leuke activiteit op het plein. Hij stelt voor wat meer kleur en natuur toe te voegen om het plein gezelliger te maken.
Het enthousiasme is vooral te vinden in de vrije speelopties en de zachte ondergrond, al zouden wat extra bloemen en klimmogelijkheden de ruimte nóg leuker maken volgens de kinderen.
 | | Een overzicht van de speelplek bij Sterrenschool het Universum in Almere |
|
|
 | | Voetballen (of een ander vrij in te vullen spel!) bij Sterrenschool het Universum in Almere |
|
|
| Rotterdam School of Manag... | |
| Stichting Ruimte voor de ... | |
| Stichting het Gehandicapt... | |
| Vrouwenhof speeltuin en p... | |
| |
| LOGIN met je e-mailadres om te reageren. |
|
|
| Er zijn nog geen reacties. |
Tip de redactie
|
|
 | |
Agribex 2025
|
woensdag 3 december 2025
t/m zondag 7 december 2025 |
|
|
|
|
|
|
|
