Drijvende tuinen in gesloten Noordersluis

ARTIKEL

Karlijn Klei, donderdag 9 januari 2020

211 sec

Het drijvende groen is niet alleen mooi, het belooft ook heel nuttig te zijn

Na bijna honderd jaar trouw dienst te hebben gedaan als doorgang tussen de Noordzee en het Noordzeekanaal, gaat hij dicht: de Noordersluis in IJmuiden. De sluis nadert namelijk niet alleen het eind van zijn technische levensduur; ook passen de steeds groter wordende zeeschepen er amper meer doorheen. Tijd voor een nieuwe, dus, maar dat betekent niet dat er met de dichte sluis geen leuke dingen gedaan kunnen worden. John Todirijo heeft een idee: de sluis vullen met drijvend groen.

De drijvende tuinen in de gesloten Noordersluis. Bron: John Todirijo

De nieuwe zeesluis, die met een lengte van 500 meter, een breedte van 70 meter en een diepte van 18 meter de grootste van de wereld moet worden, komt tussen de bestaande sluizen in. In 2022 is hij klaar en neemt hij de taak van de Noordersluis helemaal over. De dichte sluis vormt dan een dijk en een oeververbinding tussen Velsen en IJmuiden. Maar daar moet het niet bij blijven. Vorig jaar riep Rijkswaterstaat Nederland op om met creatieve invullingen voor de sluis te komen. Het idee van het voormalige hoofd groenvoorziening van de gemeente Bloemendaal, John Todirijo (72), mag dan een van vele zijn, het is er een dat onze groene harten sneller doet kloppen.

Drijvend groen

Want dat wat groen het sluizencomplex goed zal doen, daar zal iedereen het over eens zijn. 'Een grijze massa', noemt de Javaans-Surinaamse Todirijo het. 'Elke keer als ik er langs kom, beginnen mijn handen te jeuken.' Toen Rijkswaterstaat de oproep voor de invulling van de zeesluis deed, zag de oud-groenvoorziener dan ook zijn kans schoon. Als het aan hem ligt, ligt de Noordersluis straks vol met wat hij floating islands doopte: pontons en binnenvaartschepen die als een soort drijvende plantenbakken vol staan met struiken, bomen en ander groen.

Het plan is om een gebied van in totaal zo'n 2 hectare aan de oost- en zuidkant van de sluis met de 'drijvende eilandjes' te vullen. Dat zou het grijs en blauw mooi breken en de boel daarmee een stuk aantrekkelijker maken, vindt Todirijo. Misschien trekt het zelfs wel mensen, zegt hij, en draagt het bij aan het toerisme in de gemeente Velsen. 'Want waar vindt je nou zoiets? Nergens toch!'

Een schets van hoe de tuinen van Todirijo er op binnenvaartsschepen uit zouden kunnen zien. Bron: John Todirijo

'De floating islands moeten een ecologische corridor worden, waardoor het Noordzeekanaal geen barrière meer is voor flora en fauna'

Kapstokfunctie

Het mooie plaatje dat de lap groen zou opleveren, staat voor Todirijo overigens op de tweede plaats. Andere zaken vindt hij nog veel belangrijker. 'Ik wil iets dat zowel mooi als heel waardevol is', vertelt hij. En waardevol zijn de eilandjes zeker, als we Todirijo mogen geloven. Zo draagt de vergroening bij aan de opname en vastlegging van het broeikasgas koolstofdioxide (CO₂) en vangen de bladeren schadelijk fijnstof uit te lucht af. En dat is in het sluizencomplex, druk bezocht door zeeschepen en omgeven door fabrieken zoals die van staalproducent Tata Steel, geen overbodige luxe.

Het allerbelangrijkst vindt Todirijo de ecologische corridor die het groen zou vormen, zodat het Noordzeekanaal geen barrière meer is voor flora en fauna. 'De drijvende bomen en heesters worden zo een soort stepping stones, waardoor de ecologische verbinding tussen het noorden en het zuiden verbetert', legt hij uit. Die 'stapstenen' zijn stukjes geïsoleerde natuur die planten en dieren als een soort steunpunten kunnen gebruiken om zich makkelijker te verplaatsen tussen verschillende gebieden. 'Nu loopt de ecologische structuur dood bij het Witte Theater.'

John Todirijo met zijn plan voor de Noordzeesluizen

Bezige bij

John Todirijo, van Javaanse afkomst, werd in 1947 in Suriname geboren. Daar zou hij op zestienjarige leeftijd cum laude slagen voor de landbouwbedrijfsschool, waardoor hij, nog geen achttien jaar oud, in Amsterdam terechtkwam. Daar volgde hij de tuinbouwschool, waarna hij eerst in Aalsmeer en later in Amsterdam ging werken. 'Na mijn studie moest ik eigenlijk terug naar Suriname', vertelt Todirijo. 'Maar ik bleef hier omdat ik, zoals meer jongens zoals ik, een Hollandse schone ontmoette.'

Na de werkzaamheden in Amsterdam kwam Todirijo in 1973 terecht in Bloemendaal. Hij begon als voorman, maar klom op tot hoofd groenvoorziening en werd daarmee eindverantwoordelijke voor onder meer bos- en duinparken, sportvelden, begraafplaatsen, speelvoorzieningen, hertenkampen enzovoorts. Hoewel Todirijo in 2006 bij de gemeente afzwaaide, zit hij niet stil. In 2007 begon hij als zzp'er. Hij werkt nu aan grote tuinen in onder meer Aerdenhout, Bloemendaal en IJmuiden en aan tal van bedrijfsterreinen. Verder was hij betrokken bij de herinrichting van een terras in Sainte-Maxine en van de erebegraafplaats Orry-La-Ville in Frankrijk.

Verzilting onder de loep

Hoe de floating islands er precies uit moeten gaan zien, weet Todirijo nog niet. Zo zegt hij dat iepen en heesters bijvoorbeeld relatief goed tegen de zilte lucht kunnen, maar geeft hij toe dat er zeker ruimte is om de eilandjes anders in te vullen. Dergelijke details, zoals ook het uiteindelijke aantal en de afmetingen van de pontons, hoe het groen erop past en wordt onderhouden, hoopt Todirijo samen met Rijkwaterstaat in te vullen, als die voor zijn plan kiest.

Het sluizencomplex kan wel wat groen gebruiken, vindt Todirijo. Momenteel is het een grijze boel:

De toekomstige entree voor de grote zeeschepen van de oostkant (vanuit Amsterdam).
Uitzicht op het sluizencomplex vanaf de Kanaaldijk.
Huidige entree van de Noordersluis van de oostkant.

Daarmee hebben de eilandjes meteen nog een functie: onderzoek. Ze zouden kunnen dienen als een soort kleine laboratoria; universiteiten en onderzoeksinstituten zoals de Universiteit van Wageningen zouden er bijvoorbeeld de invloed van zilte wind en brak water op de groei en ontwikkeling van planten- en boomsoorten kunnen bestuderen. Zo vang je twee vliegen in één klap, want aan de hand van de onderzoeksresultaten kunnen de eilandjes gevuld worden met het groen dat er het best past. 'Bovendien', voegt Todirijo toe, 'willen dergelijke onderzoeksinstituten misschien ook wel wat meebetalen.' Heel veel hoeft het volgens hem overigens niet te kosten. 'Eventueel is er nog een constructie te bedenken waarbij bijvoorbeeld kwekers een plekje op de pontons krijgen in ruil voor een bijdrage.'

'Onderzoeksinstituten zouden de eilandjes kunnen gebruiken om onderzoek te doen naar het effect van zout op planten'

Geduld

Voor wie zich afvraagt of het groen de schepen niet in de weg zit: zeker niet. Volgens Todirijo kunnen de eilandjes zelfs aan de kant gesleept worden, mochten er in geval van nood weer tijdelijk schepen door de Noorderluis moeten. Maar ja, óf Rijkswaterstaat de floating islands is de gesloten sluis wil hebben, is nog maar afwachten, want de keuze wordt moeilijk. Tal van projecten strijden immers om de plek. Sommigen willen er energie opwekken, anderen hopen er op een slimme manier plastic en andere vervuiling uit het water vissen, en weer anderen zien in de grote zeesluis het perfecte recreatiegebied.

Meer lezen over de toekomst van de Noordersluis? Ga naar toekomstnoordersluis.nl.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie