'Speelbeleid krijgt te weinig structurele aandacht'

ARTIKEL

Karlijn Klei, woensdag 7 oktober 2020

182 sec

Er is te weinig structurele aandacht voor buitenspelen in het beleid van het Rijk en gemeenten, dat concludeert het Mulier Instituut aan de hand van een verkennend onderzoek naar het buitenspeelbeleid.

Het Mulier Instituut is een sociaalwetenschappelijk sportonderzoeksinstituut. Het voerde
het onderzoek uit in het kader van het Nationaal Sportakkoord dat voldoende bewegen en goede beweegvaardigheid bij de jeugd wil bevorderen.

Aandacht beperkt

Buitenspelen staat de laatste jaren onder druk. Verkeersdrukte, verstedelijking en onvoldoende speelruimte belemmeren kinderen in hun buitenspeeldrang. Samen met huiverige ouders resulteert dit in kinderen die teveel binnen zitten.

'Aandacht voor buitenspelen in het beleid wisselt voortdurend en structurele aandacht ontbreekt'

Aan de hand van het onderzoek wordt geconstateerd dat het moeilijk is om een goed totaalbeeld te krijgen over het hele land, zowel wat betreft het buitenspeelgedrag van kinderen als wat betreft de beschikbare speelruimte en het gevoerde beleid. ‘De aandacht voor het thema buitenspelen in het beleid wisselt voortdurend en structurele aandacht voor buitenspelen in beleid ontbreekt', concludeert het onderzoeksinstituut.

Hester Walda, adviseur spelen bij Donker Groep

Voortschrijdende trend

Hester Walda, adviseur spelen bij Donker Groep, is niet verbaasd. Absoluut niet, zelfs. 'Dit gebrek aan aandacht voor buitenspelen is een trend die jaren geleden is ingezet. Zo wordt er in stedenbouwkundige plannen bijvoorbeeld wel een bepaald aantal vierkante meters voor spelen gereserveerd, maar veel meer dan dat is het helaas vaak niet.' Spelen komt, net als groen, op een van de laatste plaatsen. Daarbij verliest spelen het, zo vertelt Walda, vaak van bijvoorbeeld van parkeerruimte.

Spelen legt het niet alleen af tegen parkeren, maar eigenlijk tegen zo'n beetje alle functies van de openbare ruimte, aldus Willem Butz, directeur van Boerplay en bestuurslid van de branchevereniging Spelen en Bewegen. 'Gevels zijn belangrijk, parkeerplekken zijn belangrijk, infra is belangrijk, maar de ruimte voor het kind komt zo'n beetje achteraan. Uit allerlei onderzoeken die we met de branchevereniging doen, blijkt dat de speelbudgetten de afgelopen jaren niet gegroeid zijn of zelfs krimpen. Dit terwijl het belang van spelen onverminderd groot blijft. Speel- en beweegplekken zijn daarnaast echt niet alleen voor kinderen; ze zorgen ook voor een leefbare omgeving.'

Willem Butz, commercieel directeur Boerplay

Ook John Bakker, eigenaar van Hercules Speeltoestellen, kijkt niet gek op van de conclusie van het Mulier Instituut. 'Er is al jaren consistent weinig aandacht voor spelen', vertelt Bakker. 'Dus nieuws is het niet. Dat neemt niet weg dat het mooi is dat de discussie zo weer wat naar voren geduwd wordt.'

'Mooi dat de discussie zo weer naar voren geduwd wordt'

Kinderen spelen veel minder buiten dan vroeger. Bakker: ‘Sommige kinderen zitten thuis de hele dag op de bank voor de televisie of met de telefoon of tablet in de handen. Die lopen motorisch vaak achter op de rest.’ Die schermtijd is door de coronacrisis alleen nog maar verder toegenomen, voegt de speel- en sporttoestellenleverancier daaraan toe. Uit het onderzoek blijkt dat buitenspelen op schoolpleinen en speelplaatsen kan bevorderen dat er aan de beweegrichtlijn wordt voldaan.

Butz ziet nog een andere oorzaak voor de summiere aandacht voor buitenspelen: ‘Je verhindert het ontstaan van een leefbare openbare ruimte door die ruimte te compartimenteren. Wat mij daarbij het meest frappeert: we weten inmiddels door talloze onderzoeken hoe belangrijk ruimte voor de jeugd is, maar we blijven doen wat we altijd deden: te weinig rekening met hen houden. Dus nee, ik kan niet zeggen dat de uitslag van dit onderzoek mij verbaast.’

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

John Bakker, eigenaar van Hercules Speeltoestellen

Speelbeleid afstoffen

Het Mulier Instituut raadt aan de komende jaren tot een gecoördineerde beleidsimpuls buitenspelen en een beleidsgerichte kennisagenda te komen. Zowel Walda als Bakker sluiten zich daar volledig bij aan. 'Het is tijd het speelbeleid af te stoffen, helemaal nu kinderen meer binnen zitten dan ooit', zegt Bakker. Butz voegt hieraan toe: ‘Het is jammer dat speelbeleid nog zo weinig aandacht krijgt. Kinderen zijn immers onze toekomst en daarin moeten we durven investeren.’

'Juist door de coronacrisis willen we meer naar buiten'

Walda is optimistisch over de toekomst. Juist de coronacrisis zou het speelbeleid weleens een boost kunnen geven, stelt ze, net als het geval lijkt te zijn bij het groenbeleid. Walda: ‘Ik merk dat er vooral de laatste twee maanden bij gemeenten, scholen en dergelijke veel meer aandacht is gekomen voor buitenspelen. Juist door de coronacrisis willen we meer naar buiten. Ik vermoed dan ook dat er meer structurele aandacht zal komen, ook omdat grote multinationals daar steeds meer in mee lijken te gaan.’

Overige belangrijke bevindingen uit het onderzoek zijn:

		Buitenspelen op schoolpleinen en speelplaatsen kan een bijdrage leveren aan het voldoen aan de beweegrichtlijn.
		Na een opleving in beleidsaandacht door een wetsvoorstel over de wettelijke norm voor speelruimte in 2003, is het beleidsthema in het laatste decennium op landelijk niveau weer enigszins uit beeld geraakt.
		Landelijk beleid op buitenspelen is voornamelijk gericht op veilige inrichting en gebruik van formele speelruimtes via de Warenwet Attractie en Speeltoestellen.
		In Nederland nemen vooral de gemeenten en enkele landelijke stichtingen het voortouw bij de ontwikkeling van lokaal speelruimtebeleid. Er zijn duidelijke verschillen in lokaal speelruimtebeleid, bijvoorbeeld of beleid gericht is op iedereen of op specifieke doelgroepen.
		In veel gemeenten neemt het beleidsthema een betrekkelijk marginale positie in en wisselt de beleidsaandacht onder meer door personeelswisselingen.
		Er is weinig inzicht in de uitvoering en effecten van beleidsmaatregelen op lokaal niveau. Over feitelijk speelruimtegebruik en gebleken effecten is te weinig bekend om een uitspraak te kunnen doen of het beleid in Nederland gericht op buitenspelen wel of niet effectief is.

Klik hier om het hele rapport "Buitenspelen 2020: een verkenning van het beleid in Nederland en Europa" te downloaden.

REACTIES

Er zijn nog geen reacties.

download artikel

Tip de redactie